از همه سبزی روستای «چراغ‌پشتان» انزلی، جز سیاهی چیزی باقی نمانده است. این منطقه ماه دیگر میزبان پرندگان مهاجری است که به قسمت غربی تالاب انزلی می‌آیند. از 10 هکتار وسعت منطقه، 7 هکتار درگیر حریقی عمدی شده که 6هکتار آن سوخته است. روز گذشته سومین روز آتش‌سوزی چراغ‌پشتان بود و بالاخره هواپیمای ۴۰ هزار تنی وزارت دفاع برای مهار آتش به کمک محیط‌بانان آمد. تا بعد از ظهر دیروز کماکان 300 متر از منطقه درگیر حریق بود و قرار است بار دیگر این هواپیما آب را بر روی منطقه بپاشد.

این دومین حریق بندر انزلی در شهریورماه جاری است. سوم شهریور هم پنج هکتار از نیزارهای روستای «شانگهای‌پرده» طعمه آتش شد و مسئولان گفتند که وقوع این آتش‌سوزی عمدی به «زمین‌خواری» مرتبط بوده است. این آتش‌سوزی‌های عمدی در نقطه‌ای از گیلان رخ می‌دهد که زمینش باتلاقی و خاکش نرم است، ماشین‌های آتش‌نشانی به سختی می‌توانند خود را تا این منطقه برسانند و به همین دلیل خاموش کردن شعله‌هایی که از سه روز پیش زبانه می‌کشد، ساده نیست. بعد از سوزاندن عمدی شانگهای پرده، حالا گفته‌اند که آتش‌سوزی چراغ‌پشتان هم عمدی بوده و تا دیروز 5 مضنون را در این ارتباط شناسایی کرده‌اند.
آتش‌سوزی از ظهر دوشنبه هشتم شهریور در منطقه چراغ‌پشتان در محدوده تالاب انزلی آغاز شد. اولین اقدام ایجاد راه دسترسی برای منطقه‌ای بود که آکنده از نیزار است. اکبر سبحانی، دادستان انزلی از همان روز درگیر شدن منطقه در آتش از ستاد بحران استانداری گیلان برای اطفای حریق و جلوگیری از پیش‌روی آتش درخواست بالگرد کرده بود.
روز اول دو خودروی آتش‌نشانی شهرداری انزلی، هلال‌احمر و محیط زیست با حدود ۲۰ نیروی انسانی در منطقه مستقر شدند. تا صبح دیروز اما تعداد نیروها به 50 تا 70 نفر رسید و نیروهای سپاه و همچنین محیط‌بانان از سایر استان‌های همجوار به کمک نیروهای مستقر شتافتند.
90 درصد آتش‌ انزلی مهار شده
عبدالله عباسی از محیط‌بانان انزلی درباره آنچه در آتش‌سوزی انزلی می‌گذرد، به «پیام ما» می‌گوید: «حدود 90 درصد آتش مهار شده و از دیروز نیروهای امدادی و محیط‌بانان از شهرستان های مختلف از جمله ماسان، سفید رود ، سراوان و رضوان به کمک بچه‌ها آمدند.» به گفته او در هر نوبت بین 50 تا 70 نفر برای مهار آتش به منطقه می‌روند. « از صبح به منطقه اعزام می‌شویم و تا ساعت 7 الی شب 8 پای‌کار هستیم.» مسیر پوشیده از نیزار است و صعب‌العبور. «روز دوم آتش‌سوزی یکی از بچه‌ها دچار آسیب شد و او را به بیمارستان منتقل کردیم.» به گفته فرشید فلاح، سرپرست اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بندرانزلی تاکنون دو نفر در این آتش‌سوزی دچار سانحه شده‌اند. سطح آسیب‌دیدگی اما جزیی بوده و به صورت سرپایی درمان شدند. فلاح درباره میزان خساراتی که آتش‌سوزی سه روزه به منطقه چراغ پشتان وارد کرده به «پیام‌ما» می‌گوید: «مساحت منطقه بالغ بر 10 هکتار است که 7 هکتار آن درگیر آتش شده و 6 هکتارش سوخته است. هم اکنون اما اکثر قسمت‌هایی که گرفتار آتش شده بودند خاموش شده و فقط حدود 200 تا 300 متر دیگر مانده که نیروها در حال مهار آن هستند.» اینطور که سرپرست اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بندرانزلی می‌گوید قرار است دوباره هواپیمای وزارت دفاع روی قسمت‌های باقی‌مانده آب بپاشد. حضور هواپیماهای آب‌پاش وزارت دفاع از این رو توجه‌ها را به خود جلب کرده که همزمان با آتش‌سوزی‌های پیوسته جنگل‌های زاگرس، اعزام هواپیمای آب‌پاش ایلوشن ایرانی برای شرکت در عملیات مهار آتش‌سوزی در ترکیه، انتقادات زیادی به دنبال داشت.
هواپیما آمد تا آتش‌ به منطقه حفاظت‌شده نرسد
تالاب بین‌المللی انزلی مساحتی حدود ۲۰ هزار هکتار دارد که از شمال به انزلی، از جنوب به صومعه‌سرا، از شرق خمام، از جنوب شرقی به رشت و از غرب به کپورچال و آبکنار انزلی محدود است. این تالاب که با بیش از ۱۰۰ گونه پرنده، ۵۰ گونه ماهی و صدها گونه موجودات گیاهی اکوسیستم کم‌نظیری دارد، از سال ۱۳۵۴ جزو تالاب‌های بین‌المللی تحت حفاظت شناخته شد و مهم‌ترین منبع تکثیر و تولید ماهیان خاویاری و استخوانی دریای خزر است. آن طور که فلاح، سرپرست اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بندر انزلی می‌گوید قسمتی که سوخته جز مناطق چهارگانه حفاظت از محیط زیست نبوده اما «منطقه ارزشمندی است که تا یک ماه دیگر میزبان پرندگان مهاجر می‌شود.» حالا با سوختن منطقه پیدا نیست که سرنوشت پرندگان مهاجر چه می‌شود.
با این همه آنچه هواپیمای وزارت دفاع را به این نقطه کشانده جلوگیری از گسترش حریق به منطقه حفاظت‌شده است. سرپرست اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بندرانزلی در این ارتباط می‌گوید: «برای کنترل محدوده و جلوگیری از گسترش به سایر مناطق تالابی درخواست هواپیما کردیم وگرنه این منطقه حول و هوش 10 هکتار است که تقریبا 7 هکتار درگیر و 6 هکتار سوخته است و بقیه جاها هم کانون‌های آتش به صورت پراکنده است.» هر چه بود، هواپیمای آتش‌نشان ایلوشین وزارت دفاع با حجم مخزنی نزدیک به 40 تن دخیره آب، بعد استفاده از یک فروند بالگرد آبپاش به انزلی آمد تا خاموشی شعله‌ها سرعت بگیرد.
فلاح می‌گوید آتش‌سوزی در حاشیه انزلی به صورت پراکنده بوده. «آتش‌سوزی به سرعت گسترش پیدا می‌کند و برای اینکه جلوی آن را بگیریم دو، سه مسیر آتش‌بر ایجاد کردیم تا از پیشروی شعله‌ها به سایر مناطق تالابی جلوگیری شود. حریق درست بین نیزارهاست و دوستان و همکارانم به سختی لوله‌های آتش‌نشانی را به آنجا می‌برند. آنها مثلا یک نقطه 200 متری یا 500 متر را خاموش می‌کنند و بعد می‌روند سراغ نقطه بعدی. این آتش‌سوزی یک پارچه نیست که از یک نقطه شروع و همانجا بسوزد. ما با کانون‌های پراکنده آتش‌سوزی روبه‌روییم و در حال کنترل آن هستیم.» اینطور که فلاح توضیح می‌دهد از مساحت درگیر آتش تنها 200 الی 300 متر مانده که در بخش غربی است. به گفته او بخش شرقی به طور کامل اطفا شده و در حال حاضر فقط بخش غربی مانده که برای خاموش کردن آن هم با خلبان هواپیما هماهنگی‌های لازم انجام شده است.
5 نفر مضنون‌اند
هنوز علت دقیق این آتش سوزی مشخص نیست اما روز چهارشنبه دادستان انزلی از دستگیری ۲ نفر به جرم ایجاد حریق عمدی در تالاب انزلی خبر داده بود. اکبر سبحانی گفته بود:«نیروی انتظامی شهرستان بندرانزلی شب گذشته (سه‌شنبه) ۲ نفر را در این راستا دستگیر کردند که در حال حاضر تحت نظر هستند تا اقدامات قانونی در مورد آنها اعمال شود.» شمار متهمان این پرونده اما روز چهارشنبه به 5 نفر رسید. مهدی فلاح‌میری، دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان گیلان با عمدی دانستن آتش سوزی انزلی، گفته است: «در ارتباط با آتش‌سوزی تالاب انزلی یک نفر بازداشت شد و چهار نفر تحت نظر هستند. آنچه مشخص است این پدیده در گذشته نیز سابقه داشته و با توجه به خشکسالی امسال و کمبود باران این آتش‌سوزی تشدید شد.»
رشته آتش‌سوزی در تالاب انزلی اما سر درازی دارد. دو سال پیش حدود ۱۰ هکتار از نیزارهای تالاب بین‌المللی توسط سودجویان به آتش کشیده شد. موضوعی که دادستان انزلی هم بر آن صحه می‌گذارد: «افراد سودجو که زمین آنها چسبیده به تالاب است این نیزارها را آتش می‌زنند تا تصرفات خود را به سمت تالاب افزایش دهند. این افراد به دنبال افزایش تصرفات خود هستند و منشاء حریق‌های عمدی روزها و سال‌های اخیر عوامل انسانی است؛ چرا که در آن محدوده تیر برق، کارخانه و منزل مسکونی وجود ندارد .افراد تعمدا اقدام به آتش‌سوزی می کنند و اظهار می‌دارند سوزاندن خار و خاشاک موجب گسترش آتش شده که این ادعا بسیار کودکانه و عمل آنها از روی قصد و تعمدی بوده و منجر به ازبین رفتن سرمایه های ملی شده است .» او معتقد است که در نظر گرفتن جزای نقدی و جرم درجه ۶ برای حریق افروزان ضمانت اجرایی قوی نیست و باید در این مورد تجدید‌نظر کرد.