سایت خبری پیام ما آنلاین | خزان امسال، یک درجه گرم‌تر از نرمال

ایران و خاورمیانه ‌باید منتظر پاییزی کم‌بارش باشند

خزان امسال، یک درجه گرم‌تر از نرمال

رییس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی: جولای امسال (تیر- مرداد) دمای کره زمین ۰.۹ درجه از میانگین قرن اخیر بالاتر بوده است|پیام ما| پاییز امسال گرم و کم‌بارش خواهد بود. این را می‌شود از بارش‌های ناچیز دو ماه نخست تابستان در کشور فهمید. پیش‌





خزان امسال، یک درجه گرم‌تر از نرمال

۳۱ مرداد ۱۴۰۰، ۱۹:۱۸

|پیام ما| پاییز امسال گرم و کم‌بارش خواهد بود. این را می‌شود از بارش‌های ناچیز دو ماه نخست تابستان در کشور فهمید. پیش‌بینی‌هایی که از آغاز 1400 درباره تداوم کم‌بارشی هشدار می‌داد، درست از آب در آمده است. نقشه‌های پیش‌بینی از وضعیت خشکسالی و کمبود بارش در سال‌های اخیر، همین پیش‌بینی را داشته‌اند و حالا در زمانی که سال آبی 1400-1399 رو به پایان است نگرانی از شروع یک پاییز گرم و کم‌بارش قوت گرفته.

خبر خشکی در پاییز پیش رو هرچند دور از انتظار نبوده اما احد وظیفه، رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی با تاکید بیشتر بر این وضعیت، خشکی موجود را به تبع وضعیت جهانی دانسته و گفته است: «از ابتدای سال جاری تاکنون دمای کشور حدود ۱.۱ درجه بیش از حد نرمال بوده این در حالی است که در ماه جولای امسال (تیر- مرداد) – که گرمترین ماه جولای زمین نیز لقب گرفت – دمای کره زمین ۰.۹ درجه از میانگین قرن اخیر بالاتر بود بنابراین افزایش دمای کشور نیز متاثر از افزایش دمای متوسط زمین بوده است.»
به گفته او برآیند کلی مدل‌های ‌پیش‌بینی نشان می‌دهد که با احتمال بالا، بارش‌های ‌پاییزه امسال به‌طور نسبی کمتر از نرمال خواهد بود و ایران و خاورمیانه ‌باید پاییز کم‌بارشی را انتظار داشته باشند همچنین آنومالی دمایی یا بالاتر از میانگین بودن دما در ‌پاییز نیز در محدوده یک درجه ‌سانتی‌گراد پیش‌بینی شده است.
اما نکته مهم دیگر این است که وظیفه بر اساس میانگین دمایی کشور، دمای فصل ‌پاییز را حدود یک درجه بالاتر از حد نرمال دانسته و به ایسنا چنین توضیحی داده: «دمای پاییز در برخی نقاط کمتر از یک درجه و در برخی نقاط دیگر بیشتر از یک درجه بالاتر از نرمال خواهد بود. با این حال این آنومالی دمایی به‌خصوص در بخش‌های غربی، جنوب غربی و جنوب کشور بیشتر از سایر نقاط ‌پیش‌بینی می‌شود. اما چون ایران یک کشور کوهستانی با توپوگرافی پیچیده است بنابراین دما به‌صورت یکنواخت در همه نقاط کشور گرمتر از نرمال نیست. در فصول گذشته به‌خصوص نیمه غربی کشور آنومالی (بی‌هنجاری) دمایی بیشتری داشتیم یعنی آنومالی دمایی مثبت‌ استان‌های واقع در زاگرس از شمال غرب تا جنوب غرب کشور به نسبت نیمه شرقی بالاتر بوده است.»
حالا که یک ماه از تابستان باقی است بد نیست بدانیم که کمتر از ۱۰ درصد بارندگی‌ کشور در این فصل رخ می‌دهد و آنطور که رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی می‌گوید در طول مردادماه سال جاری به‌طور متوسط ۴.۴ میلی‌متر بارندگی در کشور رخ داده است و از ابتدای تابستان امسال تاکنون متوسط بارندگی در کشور ۱۲.۷ میلی‌متر بوده که تا ‌پایان تابستان مقدار میانگین بارندگی‌های کشور به ۲۰ میلی‌متر نمی‌رسد.
از این رو عمده بارش‌های کشور در شش ماه نسبتا سرد سال به‌خصوص از نیمه دوم ‌پاییز تا نیمه اول بهار اتفاق می‌افتد.
خشکسالی از سال‌های گذشته تاکنون
اواخر بهمن ماه سال گذشته بود که سازمان فضایی ایران با هدف پایش وضعیت خشکسالی، نقشه تغییرات مربوط به تنش آبی کشور را با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای منتشر کرد.
مطابق با نقشه‌هایی که توسط اداره سنجش از دور سازمان فضایی ایران منتشر شده است، وضعیت خشکسالی و پوشش گیاهی کشور در دی ماه ۹۹ با دی ماه سال ۹۸ مقایسه شده است. این تصاویر نشان می‌دهد که ۹ استان در سال 99 با تنش آبی زیادی نسبت به سال گذشته مواجه شدند و استان‌های خراسان‌رضوی، خراسان‌شمالی، گلستان، گیلان، البرز، قزوین، مرکزی، همدان و کرمان با تنش بیشتری نسبت به ماه مشابه سال قبل مواجه هستند.
از تدوین این نقشه‌های در حدود چهار ماه می‌گذرد و حالا نقشه‌های مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا نشان می‌دهد که در پاییز امسال هم با احتمال ۶۰ تا ۷۰ درصد، کم‌بارشی حدود ۳۰ درصدی نسبت به بلندمدت وجود خواهد داشت و این یعنی خشکسالی و کم‌بارانی سال آبی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ به ‌احتمال ‌قوی در پاییز امسال نیز ادامه خواهد داشت.
از سوی دیگر دیرتر شروع شدن بارش‌ها در پاییز هم می‌تواند یکی دیگر از علل دست‌اندازی‌ها به محیط زیست و فعالیت‌های انسانی باشد و تداوم این خشکی‌ها و رسیدنشان از تابستان به پاییز عاملی شود تا حیات وحش، تالاب‌ها و سایر بخش‌های محیط زیست آسیب ببینند.
چنانچه مرتضی تقی‌زاده، مدیر حفاظت محیط زیست شهرستان زیرکوه در گفت‌وگویی با ایرنا با بیان اینکه خشکسالی‌های چندین سال اخیر و کمبود علوفه باعث شده که حیات وحش به مزارع و باغات کشاورزی روستاهای حاشیه منطقه حفاظت شده هجوم ببرند، گفته: «در فصل تابستان گزارش‌های زیادی از اهالی این روستاها مبنی بر ورود حیات وحش به باغ‌ها و مزارع داشتیم که یکسری تنش‌های اجتماعی را در پی داشت. به دلیل خشکسالی‌های چندین ساله بسیار از چشمه‌های منطقه حفاظت شده شاسکوه خشک و آب مابقی چشمه‌ها به شدت کاهش یافته است و هم اکنون آب‌رسانی به وحوش و پرندگان به وسیله تانکر انجام می‌شود.»
کاهش 51 درصدی بارش در سال آبی جاری به نسبت سال قبل
درحالی از کاهش بارش‌ها و خشکی در پاییز صحبت می‌شود که بررسی آخرین اطلاعات دفتر مطالعات پایه منابع آب از وضعیت بارندگی روزانه به تفکیک حوضه‌های آبریز هم وضعیت خوبی را نشان نمی‌دهد. در این بررسی از سال آبی جاری که از مهر 99 شروع شده تا نیمه مرداد ماه میانگین ارتفاع بارش‌های جوی در کشور به ۱۵۳میلی‌متر رسیده که نسبت به‌ مدت مشابه در سال آبی قبل ۵۱ درصد و نسبت به میانگین دوره‌های مشابه در ۵۲ سال اخیر ۳۴ درصد کمتر است. بر اساس این آمارها از سال آبی ۱۴۰۰- ۱۳۹۹، حوضه آبریز «دریای خزر» با میانگین بارش ۳۱۹میلی‌متر، بیشترین میزان بارندگی کشور را به‌ خود اختصاص داده‌ است که البته این میزان در مقایسه با بارندگی‌های دوره مشابه در سال آبی قبل ۳۱ درصد و در مقایسه با دوره‌های مشابه ۵۲ سال اخیر ۱۸ درصد کاهش نشان می‌دهد. بعد از آن، رتبه دومین حوضه آبریز پرباران به «دریاچه ارومیه» رسیده است که بارش‌های بسیار مساعدی نسبت به میانگین کشور تجربه کرده و میانگین بارندگی آن به ۲۳۸ میلی‌متر رسیده است.
آنطور که ایسنا می‌نویسد این مقدار بارندگی گرچه در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۱۶ درصد و نسبت به دوره‌های بلندمدت ۱۲ درصد کاهش نشان می‌دهد اما در مقایسه با سایر حوضه‌های آبریز کشور وضعیت مطلوبی به شمار می‌آید. رتبه سوم فهرست حوضه‌های پربارش ایران در سال آبی جاری نیز به حوضه «خلیج‌ فارس و دریای عمان» رسیده که میانگین بارش‌های آن ۲۱۲ میلی‌متر ثبت شده است.
این میزان بارندگی در مقایسه با دوره مشابه در سال آبی قبل ۵۳ درصد و در مقایسه با میانگین دوره‌های مشابه در ۵۲ سال اخیر ۴۰ درصد کاهش نشان می‌دهد و از میانگین کشوری نیز پایین‌تر است.
همین افت محسوس بارش‌ها باعث شده این حوضه آبریز از رتبه دوم فهرست بارندگی به رتبه سوم سقوط کند. در ۳ حوضه آبریز باقی مانده کشور نیز که شرایط نامساعدتری نسبت به میانگین کشوری تجربه می‌کنند، حوضه آبریز «قره‌قوم» با میانگین بارش ۱۰۳میلی‌متر، افت ۶۴ درصدی بارندگی نسبت به سال قبل و ۵۳ درصدی نسبت به دوره‌های بلندمدت را تجربه می‌کند. بعد از آن حوضه آبریز «فلات مرکزی» نیز با میانگین بارش ۹۹ میلی‌متر، با کاهش ۵۷درصدی بارندگی نسبت به سال قبل و کاهش ۳۵ درصدی نسبت به میانگین ۵۲ سال اخیر مواجه شده است. حوضه آبریز «مرزی شرق» نیز به‌ عنوان ششمین حوضه آبریز کشور با میانگین بارندگی ۴۳میلی‌متر در سال آبی ۱۴۰۰-۱۳۹۹، شاهد کاهش ۷۱ درصدی بارش نسبت به سال قبل و کاهش ۵۷ درصدی نسبت به میانگین دوره‌های مشابه در ۵۲ سال اخیر است و در شرایط نامطلوبی به سر می‌برد.

به اشتراک بگذارید:





نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *