سایت خبری پیام ما آنلاین | وزارت کشاورزی با کشاورزان خوزستان هماهنگ نیست

گفت‌وگوی«پیام ما» با بنفشه زهرایی، دبیر کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی

وزارت کشاورزی با کشاورزان خوزستان هماهنگ نیست

زهرایی: استاندار سابق خوزستان برای اینکه بتواند وضعیت اجتماعی و سیاسی را مدیریت کند اجازه کشت برنج را از دولت گرفت





وزارت کشاورزی با کشاورزان خوزستان هماهنگ نیست

۲۶ تیر ۱۴۰۰، ۲۲:۲۲

چند روزی است که مردم در خوزستان نسبت به کم آبی معترض‌اند. امسال سال خشکسالی است بنابراین کم‌آبی در خوزستان و نقاط دیگر کشور اتفاق غیرقابل پیش‌بینی نبود اما اقدام کارسازی هم صورت نگرفت تا از تبعات خشکسالی بکاهد. کشاورزان خوزستانی با وجود ممنوعیت در مساحت گسترده‌ای برنج کاری کردند و با وجود مصرف بسیار زیاد آب در این کشت برنامه‌ای برای راضی کردن کشاورزان به تغییر الگوی کشت وجود نداشت. بنفشه زهرایی مدیرکل دفتر مدیریت مصرف و ارتقای بهره وری آب و آبفای وزارت نیرو در گفت‌وگو با پیام ما به این تناقض پاسخ داده است. بر اساس گفته‌های او این مشکل به سال‌ها قبل بر می‌گردد که دولت برای کاهش نارضایتی‌های اجتماعی و سیاسی، به کشاورزان خوزستان امتیاز کاشت برنج را داد و حالا تغییر این شرایط با مشکل روبرو شده است. البته دبیر کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی معتقد است کم‌آبی می‌تواند بهانه‌ای برای اعتراض به دیگر نارضایتی‌ها در خوزستان هم باشد.

– خانم زهرایی آیا برنامه سازگاری با کم آبی در خوزستان اجرا شده و با توجه به وضعیت موجود در خوزستان و نارضایتی مردم از کم‌آبی میزان اثرگذاری آن چقدر بوده است؟
برنامه سازگاری با کم آبی استان خوزستان در فروردین 1400 به تصویب رسید و قرار بوده اجرای آن تازه از امسال آغاز شود، بنابراین هنوز پیشرفت زیادی ندارد.
در برنامه سازگاری با کم آبی استان خوزستان حجم بالایی نیاز آبی محیط زیستی دیده شده بود و قرار بود مصرف در بخش آب‌های سطحی کاهش پیدا کند و همین کاهش مصرف سبب احیا تالاب‌ها و تامین حق‌آبه محیط‌ زیست شود .

-برنامه سازگاری با کم‌آبی تا میزانی که قرار بود در بهار و ابتدای تابستان 1400 اجرا شود، انجام شده است؟
از اینکه چقدر اجرای این برنامه در خوزستان پیشرفت کرده است اطلاعی ندارم، بی‌شک اگر برنامه اجرا می‌شد می‌توانست بسیار موثر باشد اما امسال آنقدر بحران کم‌آبی در خوزستان جدی است که بیشتر از آنکه سازمان آب و برق خوزستان به فکر مدیریت وضعیت باشد در حال حل اختلافات و جوابگویی به نارضایتی است.
در دستگاه‌های دولتی خوزستان این درک به وجود آمده است که صرفه‌جویی در نظر گرفته شده در برنامه سازگاری با کم‌آبی باید اجرا شود. البته متاسفانه به دلیل تعدد سدهای ایجاد شده در خوزستان، توان تنظیم جریان آب در این استان بالا بوده است به همین خاطر، مردم استان خوزستان به اندازه دیگر ستان‌ها آمادگی مواجهه با شرایط خشکسالی را ندارند و تصور می‌کنند خشکسالی‌هایی که ایجاد می‌شود بیشتر از ضعف مدیریتی است تا مسائل طبیعی. در صورتی که اگرچه مشکلات مدیریتی وجود دارد اما اگر این امادگی در مردم وجود داشت در سال خشک در حوضه کرخه برنج‌کاری نمی‌شد. در این شرایط مشخص است که آب به انتهای مسیر و تالاب نمی‌رسد.

-آیا راهی برای تغییر الگوی کشت به ویژه در مورد برنج در خوزستان در برنامه سازگاری با کم‌آبی دیده شده است؟
در این بخش برای خوزستان انتقال کشت روباز به گلخانه، جایگزینی ارقام فعلی گندم با گندم زودرس، اصلاح روش آبیاری ذرت، آبیاری تحت فشار و بهسازی انهار و تجهیز و نوسازی دیده شده است، تغییر برنج به سایر کشت‌ها به معنایی که شما گفتید در برنامه نیست.

با وجود اینکه نمایندگان وزارت جهاد کشاورزی هم در کارگروه سازگاری با کم‌آبی هستند چرا این مساله از سمت آنها پیگیری نشده است؟
در جلسات برنامه سازگاری با کم‌آبی نمایندگان جهادکشاورزی هم عنوان می‌کردند که علاوه بر اینکه برنج‌کاری نیاز بالایی به آب دارد محصول هم از کیفیت خوبی هم برخوردار نیست و اینگونه نیست که خیلی هم درآمد قابل توجهی از کاشت برنج هم داشته باشند و می‌شود کشت دیگری را جایگزین کرد اما متاسفانه هماهنگی میان وزارت جهاد کشاورزی و بدنه کشاورزان خوزستان وجود ندارد.
نمایندگان کشاورزان خوزستان در جلسات تصویب برنامه سازگاری با کم‌آبی نگاه مثبتی به برنامه سازگاری نداشتند و فکر می‌کردند که بحث صرفه‌جویی به این بهانه است که آب در اختیار بخش کشاورزی کم شود در صورتی که برنامه سازگاری برای واقعیت کم‌آبی منطقه تدوین شده و برای سازگاری با این واقعیت است. بسیاری از بهره‌برداران کشاورزی واقعا به این کم‌آبی اعتقادی ندارند. مسئله آب مصرفی در برنج‌کاری در خوزستان سال‌هاست مورد بحث است، بسیار عجیب است که اشاره‌ای به این مسئله دربرنامه‌سازگاری با کم‌آبی خوزستان شده است، انتظار می‌رفت برنامه‌ریزی جدی برای این مساله در نظر گرفته شود.
ما در سال اول اجرای مصوبه محدودیت کشت برنج که در کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی و بعد در هیات وزیران مصوب شد. به سیلاب‌های شدید در نوار غربی و دیگر نقاط کشور برخورد کردیم که باعث ‌ زه‌دار شدن و آبگرفتگی زمین‌های کشاورزی شد به نحوی که امکان کشت هیچ چیز به جز برنج نبود.
آن موقع سطح نارضایتی اجتماعی هم بالا بود و باعث شد استاندار خوزستان برای اینکه بتواند بالاخره وضعیت اجتماعی و سیاسی خوزستان را مدیریت کند امتیازی را از دولت بگیرد و اجازه کشت برنج را به استان خوزستان بدهد. این مصوبه از هیات دولت گرفته و در سال‌های بعد هم پایدار شد. اگر امسال کشت برنج در خوزستان انجام نمی‌شد بحران‌های محیط زیستی و اجتماعی به مراتب کمتر بود.

-در برنامه سازگاری با کم‌آبی خوزستان مصرف آب چقدر باید کاهش پیدا کند؟
استان خوزستان توافق کرده است که در برنامه 5 ساله 1400 تا 1405 ، 1.6 میلیارد مترمکعب در بخش سطحی و 250 میلیون متر مکعب در بخش زیرزمینی در مصرف آب صرفه جویی کند و 219 میلیون مترمکعب هم برنامه برای کیفیت منابع آب است. برای این هدف خوزستان برنامه‌ای آورده و تصویب شده اما اینکه تصمیم گرفته‌اند با چه میزان تولید کشاورزی این برنامه را انجام دهند و وضعیت معیشتی مردم چه می‌شود جزئیاتی است که وزارت جهاد کشاورزی و خود استان باید پیگیری شود و ما به این جزئیات ورود پیدا نمی‌کنیم.

-بخشی از مردم استان خوزستان معتقدند خوزستان آب دارد اما دولت آن را به استان‌های دیگر می‌دهد. پروژه‌های انتقال آب چقدر در به وجود آمدن این مساله موثرند؟
بالاخره انتقال آب هم اثر دارد ولی حجم انتقالات در مقایسه با منابع آبی که از استان‌های بالادست و در نهایت به خوزستان می‌رسد، قابل توجه نیست . این انتقال‌ها آنقدر نیست که عمق این بحرانی که استان با آن مواجه است را پاسخگو باشد. انتقال آب در بسیاری کشورها انجام می‌شود اما سعی می‌شود مکانیسم‌هایی در نظر گرفته شود که توافق حوضه گیرنده و دهنده جلب شود، گاهی از طریق خرید آب یا مکانیسم‌ها مختلف اقتصادی و… .
اما از آنجا که این نوع طرح‌ها در ایران توسط دولت انجام می‌شود تبعات اجتماعی آن درست مدیریت نمی‌شود. من باز هم تاکید می‌کنم که در خوزستان الگوی مصرف آب، به ویژه در بخش کشاورزی الگوی مناسبی نیست و جای ارتقا بسیار زیادی دارد. اگر آب‌هایی که اکنون منتقل می‌شود منتقل نمی‌شد چند ده هزار هکتار به شالی‌کاری‌های فعلی اضافه می‌شد و همین بحران‌ها باز هم به وجود می‌آمد.

-به هر حال به نظر می‌رسد که اعتماد میان مردم و دولت به عنوان یک سرمایه اجتماعی آسیب دیده است. انگار مردم صحبت‌های دولت را نمی‌پذیرند؟
واقعیت این است که ملغمه‌ای از عوامل باعث شده این بی‌اعتمادی در طول زمان ایجاد شود. بخشی این است که ما اطلاعات را گزینشی در اختیار مردم قرار دادیم و همه داده ها را شاید هیچ وقت اعلام نکردیم. ما بیشتر سعی کردیم موفقیت‌ها را نشان دهیم و مشکلاتی که در حوزه آب وجود دارد کمتر پررنگ کرده‌ایم و همین باعث شده در دراز مدت آگاهی مردم استان‌ها و حوضه‌های آبی مختلف کم شود. به همین دلیل زمانی که مشکل خشکسالی پیش می‌آید همه چیز را به گردن دولت می‌اندازند و می‌گویند اگر مشکلی بوده باید قبلا گفته می‌شد. در فرآیند توسعه‌ای هم که در استانش های مختلف رقم زده شده اگر با میزان آب تجدیدپذیر آن منطقه نامتناسب بوده متهم ردیف اول خود دولت در نظر گرفته می‌شود. به همین دلیل هم بی‌اعتمادی وجود دارد و در مشکلات این چنینی مردم، دولت را مقصر می‌دانند. نباید فراموش کنیم که شکلی از مصرف آب در بخش‌هایی از خوزستان و برخی دیگر از استان‌ها شکل گرفته که با واقعیت مساله آب در آن جا تطابق ندارد. در بسیاری مناطق در استان خوزستان از شبکه آب شرب برای شرب دام استفاده می‌کنند در حالی که شبکه آب شرب برای چنین مساله‌ای طراحی نمی‌شود. فعالیت‌های کشاورزی و دام‌پروری در مناطقی توسعه پیدا کرده که منابع آبی لازم برایشان در اختیار نیست. از آنجا که در گذشته راه‌حل‌های فناورانه نبود که بتوانیم آب را از هر جایی به جای دیگر ببریم و در هر فصلی و از هر عمقی آب را پمپ کنیم، توسعه دامداری، کشاورزی و جمعیتی متناسب با آب هر منطقه بود اما تکنولوژی کمک کرده با شیوه‌های غیرطبیعی آب را به جاهای مختلف برسانیم در حالی که تناسبی میان این توسعه و توان تکنولوژی وجود ندارد. تکنولوژی هم محدودیت‌هایی دارد، ما که نمی‌توانم آب مصنوعی تولید کنیم. هر منطقه توان آب مشخصی دارد میزان آب را نمی‌توان چند برابر کرد.

-سرانجام برای خوزستان چه باید کرد؟
در خوزستان مصرف آب با میزان آبی که در اختیار است و ناشی از خشکسالی های شدید و پدیده تغییر اقلیم و توسعه‌هایی است که در بالادست اتفاق افتاده، تناسب ندارد. منابع آب کاهش یافته اما مصرف متناسب با این مساله کاهش پیدا نکرده بلکه افزایش هم پیدا کرده است. بزرگترین مصرف کننده آب خوزستان بخش کشاورزی است و همچنین نیاز محیط زیستی زیادی در خوزستان وجود دارد. به دلایل متنوع حجم حق‌آبه محیط زیستی در خوزستان بالاست و اگر تامین نشود مشکلات زیادی را ایجاد می‌کند. نکته دیگری هم این است که به دلایل مختلف سیاسی و اجتماعی نارضایتی‌هایی متنوعی وجود دارد و بالاخره آب هم بهانه‌ای برای بروز این نارضایتی‌هاست. در واقع همه مشکلاتی که اکنون در خوزستان بروز پیدا کرده است، فقط متاثر از کم‌آبی نیست.

به اشتراک بگذارید:





پیشنهاد سردبیر

مسافران قطار مرگ

مسافران قطار مرگ

مطالب مرتبط

بارش برف و باران امروز ادامه دارد

بارش برف و باران امروز ادامه دارد

انسداد راه دسترسی ۱۶۰ روستای لرستان

۲۲ استان کشور تا پایان هفته بارش برف و باران سنگین را تجربه می‌کنند

انسداد راه دسترسی ۱۶۰ روستای لرستان

اکوسیستم استارتاپی عامل آشتی کسب‌وکاری مردم و نوآوران

گزارش «پیام ما» از نشست بررسی کاربرد فناوری‌های نوین در صنایع خلاق

اکوسیستم استارتاپی عامل آشتی کسب‌وکاری مردم و نوآوران

مسافران قطار مرگ

گروهی از زنان مکزیک جان خود را برای رساندن غذا به مهاجران به خطر می‌اندازند

مسافران قطار مرگ

چتر سیاه بر آسمان اهواز

دود نیشکرهای سوخته هوای خوزستان را آلوده کرد

چتر سیاه بر آسمان اهواز

مداخلهٔ بی‌نتیجهٔ دولت در بازار شیرخشک

کشمکش‌ بین ارگان‌های دولتی و تولیدکنندگان کمبود شیرخشک را تشدید کرد

مداخلهٔ بی‌نتیجهٔ دولت در بازار شیرخشک

موضع‌گیری دوگانه  دربارهٔ حقابهٔ هیرمند

وزیر نیرو و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با معاون رئیس‌الوزرای طالبان دیدار کردند

موضع‌گیری دوگانه دربارهٔ حقابهٔ هیرمند

میراث «غزه» زیر بمباران

فعالان جهانی هشدار می‌دهند

میراث «غزه» زیر بمباران

فصل انارچینی

پیگیری برای ثبت یک میراث ناملموس ادامه دارد

فصل انارچینی

توزیع قطره‌چکانی دارو‌های بیماران SMA

بیماران «آتروفی عضلانی نخاعی» معطل پاس‌کاری وزارت بهداشت برای تدوین پروتکل‌های توزیع دارو هستند

توزیع قطره‌چکانی دارو‌های بیماران SMA

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *