بررسی علل و عوامل بحران آب در خراسان جنوبی از سوی پژوهشگران
کاهش بارش، تغییر اقلیم یا بیتدبیری؟
دبیر کنگره ملی آبیاری و زهکشی ایران: با برداشتهای بیرویه، سالانه 73 سانتیمتر از منابع زیرزمینی بیرجند افت میکند
۵ تیر ۱۴۰۰، ۰:۱۵
|پیام ما| بر اساس اعلام سازمان ملل در آینده نزدیک، بالغ بر 70 درصد جمعیت جهان (7 میلیارد نفر) با کمبود آب شیرین روبهرو خواهند شد. بخشی از این مسئله ریشه در تغییر اقلیم و بالارفتن دمای کلی زمین دارد. یکی از پیامدهای این پدیده، بروز خشکسالیهایی است که نشانههای آن در نقاط مختلف دنیا پدیدار شده است. بسیاری از کارشناسان معتقدند تغییر اقلیم یک پدیده طبیعی نیست، بلکه نتیجه تمام بیتدبیریهایی است که انسان در طول سالها در مواجهه با طبیعت پیرامون خود ابراز داشته است. هفته گذشته کنگرهای در دانشگاه بیرجند برگزار شد که سعی داشت به ابعاد مختلف بحران آب در کشور در قالب سخنرانیها و نشستهای مختلف بپردازد. یکی از این نشستها عصر روز چهارشنبه به پدیده تغییر اقلیم و خشکسالی با نگاه به وضعیت خراسان جنوبی در مواجهه با این پدیده پرداخت.
بحران آب تبعات بسیاری دارد. کمبود آب در هر منطقه میتواند پیامدهای خاص خود را داشته باشد. در جایی ضربه به کشاورزی و امنیت غذایی بیش از دیگر پیامدها خودنمایی میکند و در منطقهای دیگر دامداری از بروز خشکسالی آسیب خواهد دید. در مناطقی هم ممکن است وضعیت بهداشتی مردم تحت تاثیر این کمبود قرار گیرند. اما برای مواجهه با این بحران چه باید کرد؟ جامعه علمی و متخصصان راهکارهای بسیاری را در نشستها و مقالات و سخنرانیها ارائه میکنند اما گاهی فاصله بین دانش و فضای علمی با اجرا و فضای تصمیمگیری در کشور باعث میشود به رغم آگاهیها و هشدارهای ذکر شده، کشور دچار بحرانی خودساخته شود. بخشی از بحران آب در ایران نتیجه همین فاصله بین بخش علمی و حوزه اجرایی است.
علی شهیدی؛ دبیر پنجمین کنگره ملی آبیاری و زهکشی ایران در نشست خشکسالی و تغییر اقلیم و پیامدهای آن بر توسعه شرق کشور که در کنگره ملی آبیاری و زهکشی ایران برگزار شد در خصوص پیامدهای تغییر اقلیم گفت: «تغییر اقلیم یک خطر بالفعل است که تبعات آن میتواند ابعاد گستردهای داشته باشد. یکی از پیامدهای تغییر اقلیم و خشکسالی در خراسان جنوبی گسترش پدیده مهاجرت است. با توجه به موقعیت استراتژیک این استان، خالی از سکنه شدن برای روستاها و شهرهای این منطقه میتواند تهدیدی امنیتی برای کشور محسوب شود. ضمن اینکه باید به این موضوع هم توجه شود که به شکلی ملموس شاهد اثرات خشکسالی بر توسعه استان هستیم» شهیدی همچنین به وضعیت منابع آب در این شرایط پرداخت و گفت: « به طور متوسط سالانه 73 سانتی متر در برخی دشتهای استان افت سطح آب زیرزمینی اتفاق میافتد. این یکی از تبعات خشکسالی در استان است.»
مهنوش مقدسی؛ عضو هیات علمی دانشگاه اراک نیز در ادامه این نشست گفت: «همه دلیل خشکسالی به تغییر اقلیم بر نمیگردد، البته بیتاثیر نیست اما تمام این اتفاق به علت تغییر اقلیم واقع نشده است. استان خراسان باید برنامه مدیریت ریسک داشته باشد. باید ببینیم در منطقه منبع اصلی تامین آب چیست؟ بعد سرمایهگذاری در این زمینه انجام شود» مقدسی معتقد است: «در مورد انتقال آب، طبق مطالعاتی که انجام شده، هر زمانی که منبع جدیدی به یک شبکه اضافه شود قطعا مصارف جدیدی هم برای آن تعریف میشود لذا این امر باید با تدبیری صورت گیرد که منجر به مدیریت شرایط موجود شود نه توسعه بیشتر. ضمن اینکه در برخی موارد میتوان داد و ستد آبی در بخشهای مختلف برقرار کرد، به این ترتیب که با کمک خدمات بیمهای بتوان آب مورد نیاز بخشهایی که نیاز مبرم به آب دارند، از بخشهایی که شرایط بهتری دارند تامین کرد»
مهدی امیرآبادیزاده؛ استادیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بیرجند در خصوص وضعیت خشکسالی در خراسان جنوبی گفت: «ما باید ابتدا نشانههای وقوع تغییر اقلیم را که بررسی روندها را مطالعه کنیم و ببینیم چنین امری وجود دارد یا خیر، بررسی چند ایستگاه به صورت نقطهای در سطح استان خراسانجنوبی نشان میدهد که در همه آنها روند معنی داری از تغییرات پارامترهای اقلیمی که مشخصا بارش و درجه حرارت است، مشاهده شده است. بنابراین بر اساس خروجیهای گزارش پنجم ما نشانههای اولیه وقوع تغییر اقلیم که عمومی است را داریم. همه مشکلات مربوط به منابع آب به تغییر اقلیم بر نمیگردد، اما باید بپذیریم که تغییر اقلیم یک نیروی محرکه قوی در اقلیم یک منطقه و به طور مشخص بارشها در یک حوضه آبریز است. بنابراین باید در کنار مدیریت منابع آب در اختیار به این امر هم توجه داشته باشیم.» امیرآبادیزاده در خصوص مدیریت منابع آب موجود و تغییر نگاهها در بخش کشاورزی به لزوم ایجاد تغییر الگوی کشت اشاره کرده و معتقد است: «در خراسان جنوبی با توجه به منابع آبی که در اختیار داریم باید روی محصولات کم آببر تمرکز داشته باشیم.» او همچنین پیامدهای تغییر اقلیم -به ویژه در زمینه میزان و زمان بارشها- را اینطور تبیین میکند: «از نظر زمان شروع بارشها شاهد تاخیر هستیم، به عبارتی بارشها به سمت انتهای سال شیب پیدا میکند و از نظر نوع بارشها هم شاهد بارشهای سیلآسا هستیم. بنابراین باید بتوانیم روی مدیریت این بارشها برنامهای داشته باشیم. دیدگاهی که در مدیریت شهری وجود دارد سیل را به عنوان یک عامل مخرب و منفی در نظر میگیرند. اما اگر از دیدگاه مدیریت منابع آب به این پدیده نگاه کنیم، باید آن را مدیریت کنیم. تجربهای که کشورهای دیگر داشتند. باید از این آبها پیش از آنکه از حوضه آبریز خارج شود استفاده کنیم. باید برای نفوذ و جذب آب بیشتر کار کنیم و نگاه ما استفاده از این آبها باشد نه اینکه آن را هدایت کنیم به سمت پایین دست تا تخریب ایجاد کند. این باعث میشود مشکلی را که تغییر اقلیم در مراتع ما ایجاد کرده است، تا حدودی کنترل شود» البته امیرآبادیزاده در پایان سخنانش یادآوری میکند که: «این موارد در صورتی قابل تحقق است که فرونشست در دشت اتفاق نیفتاده باشد»
حیدرعلی کشکولی عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران و استاد دانشکده مهندسی علوم آب در این نشست با اشاره به اینکه در عوض اجرای پروژههای انتقال آب، میتوان روی آب مجازی سرمایهگذاری و برنامهریزی کرد، گفت: «در خوزستان طرحی داریم به نام طرح جُفیر که مخصوص ایثارگران است، چهل هزار هکتار زمین به خود اختصاص داده و بیش از بیست سال است که هیچ برداشتی از آن صورت نگرفته و سرمایهگذاریهای زیادی در آن انجام شده است. این زمینها در مجاورت طرحهای توسعه نیشکر و دیگر طرحهای خوزستان قرار دارد. به راحتی میتوانند از زهآبهای این طرحها برای تولید گیاهان مقاوم به شوری مثل چغندر قند و پنبه و جو استفاده کنند. ما وسیعترین خطوط ارتباطی راهآهن را در اختیار داریم که با راحتی با کمک آن میتوانیم محصولات تولید شده در این زمینها را به نقاط مختلف کشور ارسال کنیم و نیازهای کارخانجات و دامداریها را از اینجا تامین کنیم. آیا در اتاقهای فکر ما به این پرداخته شده که ما برای استفاده از آبهای شور به صورت کلان، چنین طرحهایی داشته باشیم یا هر استان باید برای خود به صورت جداگانه طرح و برنامه داشته باشد؟ ما در شرایط موجود به جای انتقال آب، میتوانیم محصولات کشاورزی را تولید کرده و منتقل کنیم» مواجهه با پدیده تغییر اقلیم با برنامههای خلقالساعه و کوتاه مدت نتیجه بخش نخواهد بود. ما امروز با نتایج تمام سیاستگذاریها و تصمیماتی که در سالهای قبل اتخاذ شده روبهرو هستیم.
با سفرههای آب خالی در زیر زمین و سازهها و سدهای عظیم با مخازنی خالی در روی زمین، آنچه مسلم است اتخاذ تدابیری برای سازگاری با این وضعیت و عبور از بحرانی است که بخشی از آن خود ساخته است.
برچسب ها:
مطالب مرتبط
بارش برف و باران امروز ادامه دارد
۲۲ استان کشور تا پایان هفته بارش برف و باران سنگین را تجربه میکنند
انسداد راه دسترسی ۱۶۰ روستای لرستان
گزارش «پیام ما» از نشست بررسی کاربرد فناوریهای نوین در صنایع خلاق
اکوسیستم استارتاپی عامل آشتی کسبوکاری مردم و نوآوران
گروهی از زنان مکزیک جان خود را برای رساندن غذا به مهاجران به خطر میاندازند
مسافران قطار مرگ
دود نیشکرهای سوخته هوای خوزستان را آلوده کرد
چتر سیاه بر آسمان اهواز
کشمکش بین ارگانهای دولتی و تولیدکنندگان کمبود شیرخشک را تشدید کرد
مداخلهٔ بینتیجهٔ دولت در بازار شیرخشک
وزیر نیرو و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با معاون رئیسالوزرای طالبان دیدار کردند
موضعگیری دوگانه دربارهٔ حقابهٔ هیرمند
فعالان جهانی هشدار میدهند
میراث «غزه» زیر بمباران
پیگیری برای ثبت یک میراث ناملموس ادامه دارد
فصل انارچینی
بیماران «آتروفی عضلانی نخاعی» معطل پاسکاری وزارت بهداشت برای تدوین پروتکلهای توزیع دارو هستند
توزیع قطرهچکانی داروهای بیماران SMA
نظر کاربران
جعفری مقدم
بادرود وسپاس فراوان به عوامل سایت احتراما درخصوص دامداری های صنعتی کوچک وکشت محصولات زراعی لارمه آذوقه دام مولد بومی توجه مسولین محترم جهادکشاورزی جلب بفرمایید دامداران مولد بومی نمی توانند تغییر شغل بدهند با تدبیرات لازم در بقأ دام مولد گوسفند اتخاذ بفرمایید مهولات خراسان رضوی بدرود
جعفری مقدم
بی تدبیر مسولین محترم جهاد کشاورزی به تکمحصولی کردن باغبانی پسته با کنارزدن کشت پاییزه گندم وجو ذرت وچغندر وانتقال آبهای زیزمینی زراعی چاه متور های کشاورزی به خارج از آبخور پروانه بر نا امنی سبدغذایی بومی دامی وانسانی افزوده است
تبلیغات
وب گردی
- بسته بندی مواد پودری با دستگاه ساشه: شغل پردرآمد این روزها
- طبع روغن زیتون در طب سنتی چیست؟ معرفی 4 خواص روغن زیتون
- خرید ساک دستی تبلیغاتی چه مزایایی برای هر برند دارد؟
- تعریف درست هوش مصنوعی (AI) چیست؟
- 10 ایده شغل دوم با سرمایه اولیه کم برای کارمندان
- مقایسه تعرفه پنلهای پیامکی و تبلیغاتی
- مقاصد جذاب و معروف برای کمپ زدن در طبیعت
- 8 نمایندگی تعمیر پکیج ایران رادیاتور در تهران + اطلاعات تماس
- اسپیکر بلوتوثی ارزان و باکیفیت: کدام مدلها را بخریم
- کیفیت و زیبایی را با خدمات دندانپزشکی دکترتو کلینیک تجربه کنید بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید