سایت خبری پیام ما آنلاین | بازسازی بعد از زمین‌لرزه با نگاهی به تجربه بم

بازسازی بعد از زمین‌لرزه با نگاهی به تجربه بم





۱ تیر ۱۴۰۰، ۲۲:۰۹

مطالعات مدیریت ریسک و مدیریت بحران نشان داده است که برنامه‌های بازسازی بسیار چالش برانگیزند. بازسازی بعد از زلزله 5 دیماه 1382 بم نشان داده است که جنبه‌های گوناگون اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیط زیستی بازسازی بم با هم متناسب نبوده است. شهر کنونی بم، محل ساختمان‌های جدیدی است که به منظر غنی و تاریخی باغشهر تاریخی بم آسیب رسانده است. آسیب رساندن به بافت شهری بم شامل تخریب درختان برای احداث خیابان‌های عریض و البته توسعه شهر بر روی پهنه گسله بروات در شرق بم (که بیشترین آسیب ها را در زمین‌لرزه 1382 دید) نیز بوده است.

شهر بم بعد از زلزله 1382، محلی جذاب برای جمعیت مهاجر شد. حدود 25درصد از جمعیت شهر در زلزله بم کشته شدند ولی سرشماری سال 1385 نشان داد که مهاجران در سال بعد از زلزله خلع جمعیتی ناشی از کشته شدن بخشی از اهالی بومی بم را بر طرف کرده‌اند. این کار با شهرسازی سریع رخ داد. سرعت در شهرنشینی، آسیب پذیری را افزایش می‌دهد به طوری که ریسک‌های زلزله و هر سانحه بعدی بیشتر می‌شود. احتمال زمین‌لرزه شدید بعدی تنها برخی از اطلاعات مورد نیاز برای تخمین خطر زمین‌لرزه در شهری زلزله‌زده مانند شهر بم است. می‌توانیم با اطلاعاتی درباره زمین‌لرزه‌های گذشته تخمین بزنیم که بزرگترین زمین‌لرزه قابل رخداد در همان محل چه اندازه‌ای می‌تواند باشد. مثلا ویرانه‌های تل‌آتشین در 30 کیلومتری بم به احتمال نشان از ویرانی بم در زمین‌لرزه‌ای در حدود 5000 سال قبل دارد، ولی چنین برآوردی تاکنون انجام نشده تا بتوان بزرگترین زمین‌لرزه قابل رخداد آینده در ناحیه بم را حدس بزنیم. آیا زمین‌لرزه 1382 بزرگترین زمین‌لرزه قابل رخداد در این پهنه بوده است؟ هنوز نمی‌دانیم! البته یک پیش فرض ساده آن است که زمین‌لرزه 1382 بم را بزرگترین رخداد ممکن بدانیم و فکر کنیم که تا مدت‌های مدید زمین‌لرزه مهم دیگری در آن ناحیه رخ نمی‌دهد. ولی این نگاهی بسیار غیر محافظه‌کارانه است.
تا زمانی که سوابق زمین شناختی دقیق در مورد نحوه فعالیت‌های گسل‌های ناحیه بم در دسترس نباشد نمی‌توان به بزرگترین زمین‌لرزه قابل رخداد در همان منطقه زلزله‌زده و زمان تقریبی بازگشت چنین رخدادی پی برد.
مطالعات تا کنون انجام شده به بررسی پیامدهای زمین‌لرزه شدید بم در سال 1382 اختصاص یافته است. و نقصان در ارزیابی خطرها و تلفات ناشی از آنها ، توانایی‌ ما در تعیین راهبرد مطلوب کاهش ریسک را محدود می‌کند.
برنامه مقاوم‌سازی لرزه‌ای برای اولین بار بعد از زلزله 1382 بم در ایران به طور جدی شروع شد. مقاوم سازی یک ساختمان قدیمی می‌تواند بین 25 تا 70 درصد از ارزش ساختمان هزینه داشته باشد، این روش را فقط برای مهم‌ترین سازه‌ها پیشنهاد می کنند. ارزیابی‌ها نشان داد که هزینه‌های مقاوم سازی حدود 40 درصد از نوسازی کامل بنا، ارزان‌تر است. ساکنان شهرهای بیشتر کشور‌های در حال توسعه به این هزینه «به عنوان یک سرمایه گذاری بدون بازده مالی» نگاه می‌کنند، چرا که هیچ کاهش قابل تصوری در حق بیمه، مالیات بر املاک یا هزینه‌های پروانه ساخت برای ایجاد انگیزه برای مقاوم‌سازی در این کشور ها موجود نیست. از این رو، یک برنامه بزرگ مقاوم‌سازی نیاز به سرمایه گذاری هنگفتی در بودجه عمومی دارد که با توجه به سایر نیازهای فوری و روزمره، غیرواقعی و غیر‌منطقی است.
سرمایه گذاری‌های طولانی مدت در کاهش ریسک همیشه در تعارض با با نیازهای فوری جامعه به نظر می‌رسد ولی در صورت رخداد یک زمین‌لرزه شدید میزان خسارت‌ها چنان شدید خواهد بود که سرمایه‌گذاری پیش‌گیرانه برای درک ریسک، مقاوم‌سازی و کاهش ریسک حتما به صرفه خواهد بود.

به اشتراک بگذارید:





پیشنهاد سردبیر

مسافران قطار مرگ

مسافران قطار مرگ

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *