تکلیف لایحه طرح جامع مدیریت پسماند، بعد از ماه‌ها انتظار سرانجام دیروز در شورای شهر تهران روشن شد. بررسی که برخلاف عنوان لایحه جامع نبود و در طول بررسی آن اعضای شورا پیش از آن‌که مخالف کلیاتش باشند، درباره جزئیاتش سوال داشتند و هدف اصلی آن یعنی کاهش زباله را درک نمی‌کردند، یک عضو درباره نحوه اجرای این طرح که دورنمای بیست ساله داشت می‌پرسید و دیگری درباره درآمدهای پسماند، یک عضو از آرادکوه و مصائبی که برای شهروندان منطقه ۲۰ به بار آورده می‌پرسید و دیگری درباره رویکرد لایحه در مبارزه با زباله گردی. با این حالی کلیات این لایحه که شناسایی پسماند مسکونی از غیر‌مسکونی، بی‌خطرسازی زباله‌های پزشکی و بهسازی سایت آرادکوه از جمله مهم‌ترین ماموریت‌هایش بود، در شورای شهر تصویب شد. به گزارش «پیام‌ما»، بررسی لایحه روز گذشته با ارائه گزارش رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری آغاز شد، زهرا صدراعظم‌نوری آماری از وضعیت تولید زباله در تهران ارائه کرد و کلیات لایحه را تشریح کرد. او گفت: «در سال ۹۸ روزانه در حدود شش هزار تن پسماند خانگی و غیرخانگی در تهران تولید می‌شد و ۳۰ هزار تُن در روز پسماند ناشی از ساخت و ساز و تخریب ایجاد شده است که این حجم زباله چالش‌های جدی برای شهروندان تهرانی ایجاد کرده است اما شناسایی پسماند مسکونی و غیرمسکونی، تفکیک از مبدا، ذخیره‌سازی و جمع‌آوری، بهسازی سایت آرادکوه، بهینه‌سازی ایستگاه انتقال، مدیریت پسماند هنگام ساخت، بهسازی سایت آبعلی، مدیریت پسماندهای پزشکی بی‌خطر شده، مدیریت پسماند حجیم، پسماندهای ویژه، مدیریت پسماند فضاهای باز و کاهش از مبدا از جمله اهداف و موضوعات اصلی این لایحه هستند.»
بهای خدمات مدیریت پسماند موضوع دیگری بود که نوری در ادامه به آن ورود کرد و این نظام را در تهران ناعادلانه توصیف کرد: «براساس گزارش‌ها شهرداری حدود هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان طلب انباشته از فیش‌های صادره وجود دارد و هنوز قادر نیست آن‌ها را وصول کند. همچنین ۲۲ منطقه شهرداری در قالب ۱۲۳ ناحیه مورد بررسی قرار گرفتند و حدود ۳ هزار و ۴۳۷ خانوار بررسی و پسماندهای آن‌ها اخذ و آنالیز شده است و ۱۱ رده کاری غیر مسکونی نیز مورد بررسی قرار داده شده و کل شهر تهران در قالب یک تئوری بررسی شده است.»
اهداف اصلی لایحه
این عضو شورای شهر تهران همچنین تاکید کرد، براساس این مطالعات تولید پسماند شهر تهران بالاتر از استانداردهای جهانی نیست. حدود ۷۶۴ گرم در روز پسماند تولید شده برای هر فرد است که از استاندارد جهانی که ۹۰۰ گرم است پایین‌تر است. نوری همچنین در ادامه اعلام کرد که باید نرخ تفکیک پسماند از ۱۰ درصد به ۴۰ درصد افزایش پیدا کند: «در آرادکوه کار بهداشتی انجام نمی‌شود و این جزو یکی از اهداف اصلی طرح است. نسبت پسماند حمل شده به پسماند ساخت و ساز و تخریب حدود ۶۴ درصد است و حدود ۵ درصد از پسماند عمرانی دفن نمی‌شود و این نرخ بسیار پایین است که باید تغییر کند. نرخ وصول بهای خدمات مدیریت پسماند ۵۰ درصد است و تمام تلاش شهرداری این است که نرخ بهای خدمات را تا ۵۰ درصد کسب کند اما رقم بالایی زیان انباشته داریم و سازمان مدیریت پسماند استقلال مالی ندارد. متأسفانه در شهر تهران میان کسی که زباله کم‌تر با کسی که زباله بیشتری تولید می‌کند، تفاوتی وجود ندارد لذا افراد انگیزه‌ای برای کاهش تولید پسماند ندارند. غیر‌یکپارچه بودن ساختار سازمان مدیریت پسماند یکی از مشکلات اصلی است که باید اصلاح شود.» او همچنین اعلام کرد که در سیستم جمع‌آوری پسماند عادی شهرداری به دنبال سیستم ترکیبی است و جمع‌آوری از در خانه‌هاست تا زباله‌گردی از این طریق کاهش پیدا کند.
تردیدهایی درباره اجرای طرح
در ادامه مجید فراهانی و حجت نظری سوالاتی مطرح کردند، فراهانی گفت: تا زمانی که برنامه عملیاتی برای اجرای این لایحه نداشته باشیم این پروژه بزرگ اجرا نمی‌شود، پرسش من این است که آیا زمان‌بندی و جزئیات بودجه و کیفیت هربخش در این میان در نظر گرفته شده است یا خیر؟ پس از او نظری به ارتباط نداشتن مناطق با سازمان مدیریت پسماند اشاره کرد و گفت هر کدام از مناطق در حال حاضر در جمع‌آوری زباله به شیوه خود عمل می‌کنند: «آیا راهی عملی و اجرایی برای رفع این نقیصه پیش‎بینی شده است و اینکه راهکار عملی طرح مدیریت بماند برای حل مسئله زباله‌گردی چیست؟ همچنین اینکه راهکار عملی طرح مدیریت پسماند برای تغییر ذائقه دوازده ساله مردم مبنی بر عادت مردم به مخزن و شرایط فعلی در این خصوص چیست؟» حسن رسولی در پاسخ به این پرسش مقابله با زباله‌گردی را از راهکارهای شهرداری تهران ندانست و گفت: « اگر بخواهیم به این سمت حرکت کنیم و در کنار مدیریت پسماند و به موازات آن به سایر مصائب و آسیب‌های اجتماعی ورود پیدا کنیم در انجام صحیح ماموریت اصلی و ذاتی شهرداری اختلال ایجاد کردیم. حتماً طرف ما در خرید این خدمت باید شرکت حقوقی باشد و شورای فنی شهرداری شرایط احراز موافقتنامه و رتبه پیمانکاری را تعیین کند و این فرد حقوقی که طرف شهرداری است همه مسئولیت‌ها جانبی مربوطه را یک جا پذیرا باشد.» پس از طرح سوال نوبت به موافقان و مخالفان کلیات لایحه رسید. حسن خلیل‌آبادی که به عنوان مخالف ثبت نام کرده بود به آرادکوه اشاره کرد و گفت حدود ۶۰ سال است که در آرادکوه دفن زباله انجام می‌شود درحالی‌که این سایت به مرز اشباع رسیده است‌: « آراد‌کوه در حال حاضر اشباع شده است و کاری برای آن انجام نشده است. تهران به عنوان مقصد گردشگری است این در حالی است که گردشگران و مهمانان خارجی را بلافاصله پس خروج از فرودگاه امام(ره)، با بوی مشمئز کننده این منطقه روبه‌رو می‌شوند. ما باید برای شیرابه‌های این منطقه و رفع بوی بد آن تلاش کنیم.» موافق این لایحه که آرش حسینی‌میلانی بود در ادامه پاسخی به صحبت‌های خلیل‌آبادی هم داد: «آرادکوه از دهه ۴۰ در این منطقه جانمایی شده و قطعاً در اولویت شهرداری است. جریان پسماند مانند آب است و امکان قطع آن وجود ندارد. هزار و ششصد میلیارد تومان پیش بینی سرمایه‌گذاری در آراد کوه است تا فرآیند ساماندهی سرپوشیده شود. در افق طرح نیز تنها ۱۵ درصد دفن می‌شود و باقی پسماند بازیافت می‌شود.»
پس از او محمد سالاری نیز با بیان اینکه با کلیات طرح موافق است خواست تا درباره جزئیات آن اطلاع رسانی دقیق‌تری صورت گیرد و خواست تا میزان درآمد حاصل شده از این طرح ۲۰ ساله مشخص شود.
صدرالدین علیپور که در نشست دیروز شورای شهر نماینده شهرداری بود، هدف این لایحه را کاهش پسماند دانست، او گفت: «ما تفکیک حداکثری، گرفتن شیرابه را انجام می‌دهیم تا پسماند کاهش پیدا کند، در خصوص پسماندهای حجیم در حال حاضر سایت مخصوص داریم که اردیبهشت ماه تاسیس شده در خصوص زباله‌گردی تغییر فرم ذخیره‌سازی را انجام داده‌ایم تا امکان دسترسی به آنها وجود نداشته باشد.» در ادامه اعضای شورای شهر با کلیات این لایحه موافقت کردند و پیشنهاداتی هم درباره بخش‌هایی از آن داشتند که در ادامه می‌آید.