ارزهای دیجیتال بسیار زودتر از آنچه تصور می‌شد اقتصاد جهان را قبضه کرده‌اند. این روزها این ارزها که چندان پابند تقسیم‌بندی‌های قراردادی و سیاسی کشورها و حکومت‌ها نیستند، تعریف جدیدی از مبادلات را به جهان اقتصاد اضافه کرده‌اند. هر چند ارز دیجیتال نیاز به پشتوانه اقتصادی حکومت‌ها ندارد، اما نیازمند یک پشتوانه قدرتمند از انرژی است. استخراج ارزهای دیجیتال در بعضی کشورها با استفاده از سوخت‌های فسیلی انجام می‌شود و این امر موجب نگرانی بسیاری از فعالان محیط زیست شده است. هرچند بسیاری از سرمایه‌های بزرگ دنیا به بازار ارزهای دیجیتال تمایل پیدا کرده‌اند، اما رویکردهای محیط زیستی هم هر روز بیش از قبل مورد توجه سرمایه‌گذاران است. بهره‌مندی از انرژی‌های پاک برای استخراج ارزهای دیجیتال، همان چیزی است که این روزها مورد تاکید سرمایه‌گذاران بزرگ این حوزه قرار گرفته و توجه به مسائل محیط زیستی در این حوزه امری است که کیفیت حضور در این بازار را تعیین می‌کند. در روزهای اخیر اظهارات کوین اولیری بازرگان و نویسنده اهل کانادا توجه بسیاری از رسانه‌ها را به خود جلب کرده است. او که یکی از سرمایه‌گذاران بازار رمز ارز در دنیاست، اعلام کرده تنها ارزهای دیجیتالی را خریداری می‌کند که با انرژی پاک تولید شده باشند. استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر برای استخراج رمز‌ارزها امری است که این روزها در دنیا مورد تاکید و توجه بسیار سرمایه‌گذاران حوزه رمز‌ارز و حامیان محیط زیست قرار گرفته است. نگرانی بسیاری از صاحب‌نظران در مورد گرمایش زمین و استفاده از سوخت‌های فسیلی برای تولید برق مورد استفاده در صنعت ماینینگ نگرانی به جایی است، اما ورود ارزهای دیجیتال به جهان اقتصاد امروز و آینده هم امری ناگزیر است.
چندی پیش بیل گیتس، بنیان‌گذار مایکروسافت در گفت‌وگو با نیویورک تایمز درباره اثرات مخرب بیت‌کوین بر محیط زیست هشدار داده بود؛ او معتقد است: «ارز دیجیتال اتفاق خوبی برای گرمایش زمین نیست چرا که بیش از هر شیوه تراکنش مالی، برق مصرف می‌کند» بررسی‌ها نشان می‌دهد اگر مقدار برق مصرفی در صنعت ماینینگ با همین روند افزایش پیدا کند، ماینینگ به‌تنهایی می‌تواند باعث افزایش 0.5 درجه‌ای دمای کره زمین شود. استخراج هر بیت‌کوین نیازمند انرژی معادل سوخت ۱۰۷ بشکه نفت خام یا ۱۵۰۰۰ مترمکعب گاز طبیعی است. بررسی‌های دانشگاه کمبریج نشان می‌دهد شبکه استخراج بیت‌کوین در دنیا سالانه برقی معادل مصرف کشور آرژانتین برای استخراج ارز دیجیتال استفاده می‌کند. این موضوع زمانی نگرانی را افزایش می‌دهد که بدانیم بیش از نیمی از برق مورد مصرف در دنیا در نیروگاه‌های حرارتی و با استفاده از سوخت‌های فسیلی تامین می‌شود. بسیاری از کشورهای دنیا به سمت انرژی‌های پاک رفته‌اند اما میزان برق تولید شده در نیروگاه‌های بادی یا خورشیدی در مقایسه با برق نیروگاه‌های حرارتی قابل توجه نیست. حجم تولیدات انرژی در نیروگاه‌هایی که انرژی پاک تولید می‌کنند هم تا حدی پاسخگوی مصرف برق در صنعت ماینینگ نیست. اما تاکیدی که برخی سرمایه‌گذاران این صنعت بر استفاده از انرژی‌های پاک برای استخراج رمزارز دارند تا حدودی امیدواری‌ها را برای تمایل بیشتر کشورها در استفاده از انرژی‌های پاک افزایش می‌دهد.
حجم مصرف انرژی در صنعت ماینینگ با توجه به افزایش روزافزون اقبال به ارزهای دیجیتال و در نتیجه افزایش استخراج آنها، امری است که می‌تواند در کشورهایی که تنها از سوخت‌های فسیلی برای تولید برق استفاده می‌کنند، تبعات محیط زیستی بسیاری داشته باشد. پیشنهادی که برای جلوگیری نسبی از آسیب‌های محیط زیستی صنعت ماینینگ در دنیا مطرح و مورد توجه قرار گرفته، استفاده از انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر است. کوین اولیری بازرگان و نویسنده اهل کانادا که می‌گوید 3 درصد از سهام شخصی خود را به سرمایه‌گذاری در حوزه ارزهای دیجیتال اختصاص داده، با تاکید بر نگاه محیط زیستی در این صنعت به سی‌ان‌بی‌سی گفته است: «من دو نوع ارز دیجیتال می‌بینم، یک نوع آن که در چین استخراج شده و از نظر من خونین است، و نوع دوم که با انرژی پاک و تجدیدپذیر تولید شده است. این نوع دوم با سوزاندن زغال‌سنگ تولید نشده. من ارز دوم را انتخاب می‌کنم یعنی رمز ارزهای پاک. این موضوعات در خرید بیت کوین موثر است. نباید ارز مجازی استخراج شده در چین را بخریم، چرا که این ارز با برقی استخراج شده که برای تامین آن، زغال‌سنگ سوزانده شده است. این حساسیت شامل خرید ارز از کشورهایی که تحریم شده‌اند هم می‌شود»
البته فعالیت‌های ضد‌و‌نقیضی هم در میان سرمایه‌گذاران حوزه ارزهای دیجیتال دیده می‌شود، به طور مثال ایلان ماسک که در ماه‌های اخیر با هر توییت جنجالی خود درباره بیت‌کوین، قیمت این ارز دیجیتال را در بازار جهانی تغییر می‌داد، اعلام کرد امکان عرضه خودروهای الکتریکی تولیدی در شرکت تسلا را در ازای دریافت معروف‌ترین رمز‌ارز جهان (بیت‌کوین) فراهم کرده است. خودروهای تسلا با شعار حمایت از محیط زیست و بدون استفاده از سوخت‌های فسیلی طراحی شده‌اند و منتقدان می‌گویند حمایت از ارزهایی که با برق حاصل از سوزاندن سوخت‌های فسیلی به دست می‌آید، موجب افزایش آسیب‌های محیط زیستی می‌شود و این رفتارهای متناقض به پروپاگاندا شبیه‌ترند تا فعالیت‌های حمایتی از محیط زیست.
استفاده از انرژی‌های پاک در صنعت ماینینگ در دنیا به مرور در حال افزایش است. تیم تحقیقاتی کمبریج در ماه‌های اخیر اعلام کرده ۷۶ درصد استخراج‌کنندگان بیت‌کوین از انرژی‌های تجدیدپذیر برای فعالیت خود استفاده می‌کنند. این گزارش نشان می‌دهد در دنیا مصرف انرژی‌های پاک برای استخراج بیت‌کوین در مقایسه با سال ۲۰۱۸ حدود ۱۰ درصد افزایش داشته و در حال حاضر استفاده از برق تولید شده در نیروگاه‌های برق آبی یکی از رایج‌‌ترین انرژی‌های مورد استفاده برای استخراج بیت‌کوین است. با این حال تمایل به سمت استخراج رمز ارز در کشورهای توسعه نیافته که اغلب از سوختهای فسیلی در نیروگاه‌های خود استفاده می‌کنند، به واسطه ارزان بودن هزینه انرژی بیشتر از دیگر کشورهاست.
ابلاغ اصلاحیه مقررات تامین برق مراکز استخراج رمز ارزها
ماجرای رمز ارزها در ایران با فراز و فرودهای بسیاری در سال‌های اخیر روبه‌رو بوده و موضوعی خبرساز است. در سال 98 آیین‌نامه‌ای برای استخراج کنندگان ارز دیجیتال تنظیم شد و مجوزهایی برای فعالیت قانونی در این حوزه در نظر گرفته شد، اما بر اساس اعلام بانک مرکزی استفاده از ارزهای دیجیتال در مبادلات مالی در ایران ممنوع اعلام شد. در چند ماه اخیر با توجه به افزایش بی‌سابقه ارزش ارزهای دیجیتال گویا مسئولان بالاخره به صرافت تصمیم‌گیری دقیق‌تر درباره این پدیده نوظهور در اقتصاد جهان افتاده‌اند. دیروز وزیر نیرو اصلاحیه مقررات تامین برق مراکز استخراج رمز ارزها را ابلاغ کرد. در اصلاحیه جدید وزارت نیرو دو روش برای تامین برق جهت استخراج رمز ارز اضافه شده است. در دستورالعمل پیشین این وزارتخانه که سال 1398 ابلاغ شد، در خصوص تامین برق مراکز استخراج رمز ارز تنها دو روش «اتصال به شبکه و خرید انرژی از شرکت های برق» و «تامین برق با ایجاد ظرفیت جدید» تعیین شده بود. در اصلاحیه‌ای که دیروز از سوی وزیر نیرو ابلاغ شد، تامین برق مراکز استخراج رمز ارزها به یکی از چهار روش «تامین برق از طریق نیروگاههای تجدیدپذیر» ، «تامین برق از طریق سرمایه‌گذاری در بهینه‌سازی» ، «تامین برق با نصب و بهره‌برداری از مولدهای حرارتی» و یا «اتصال به شبکه و خرید انرژی از شرکت برق» صورت خواهد گرفت. بر اساس ابلاغیه وزارت نیرو مراکز ‌استخراج ‌رمزارز، با هر میزان قدرت، ‌می‌توانند ‌برق ‌مورد ‌نیاز‌ خود ‌را ‌از محل تولید مولدهای تجدیدپذیر تامین کنند. در این حالت، تخصیص تمام انرژی تولیدی نیروگاه تجدیدپذیر برای استخراج رمز ارز بلامانع است. بر اساس آمار منتشر شده از سوی وزارت نیرو ظرفیت کل نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک، ۸۴۵ مگاوات تا پایان آذرماه ۱۳۹۹ بود. ظرفیت کل نیروگاه‌های تولید برق در کشور حدود ۸۴ هزار و ۳۶۹ مگاوات است. در نتیجه می‌توان گفت نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک حدود یک درصد از ظرفیت کل نیروگاهی کشور را به خود اختصاص داده‌اند. با نگاه به این آمار شاید بتوان گفت امید بستن به استخراج ارزهای دیجیتال با استفاده از انرژی‌های پاک در ایران، حداقل در چشم‌انداز کوتاه مدت چندان میسر به نظر نمی‌رسد. اما با ترغیب فعالان این حوزه و در نظر گرفتن مشوق‌هایی برای کسانی که در استخراج رمز ارز از انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده می‌کنند، می‌توان قدم‌هایی در زمینه کاهش آسیب‌های محیط زیستی صنعت ماینینگ در کشور برداشت. در حال حاضر با توجه به ارزان قیمت بودن انرژی در کشور، تمایل به استفاده از برق شبکه انشعاب که در نیروگاههای حرارتی و یا برق‌آبی تولید می‌شود، در میان استخراج‌کنندگان رمزارز بیشتر است اما ضرورت توجه به تبعات محیط زیستی صنعت ماینینگ در کشور -که هر روز بیش از گذشته توسعه پیدا می‌کند- امری است که متولیان امر انرژی ایران باید آن را در اولویت قرار دهند.