سایت خبری پیام ما آنلاین | افسردگی در پسِ دود

امیر حسین جلالی، روانپزشک: آلودگی هوا شهروندان را کلافه‌ و عصبانی کرده است

افسردگی در پسِ دود

امیر حسین جلالی، روانپزشک: آلودگی هوا شهروندان را کلافه‌ و عصبانی کرده است





۲۴ دی ۱۳۹۹، ۸:۱۸

| پیام‌ما| پیرمرد می‌گوید این روزها در هوای آلوده‌ی تهران هم نفسش بند آمده هم عصبانی و کلافه شده. زنی دیگر در نزدیکی‌اش می‌گوید روزها درد قفسه سینه گرفته و نگران کرونا است. دستش را رو به آسمان خاکستری گرفته و آسمان را مقصر می‌داند. دختر جوانی سرش را تکان می‌دهد و بدخوابی و بیدار شدنش با سردرد را توصیف می‌کند. خودش را این روزها «عصبانی» یا حتی «افسرده» می‌داند. محتوای تصاویر و گزارش‌های ویدیویی که این روزها در شبکه‌های مجازی منتشر می‌شود پر است از تصاویر زنان و مردان ماسک پوشی که «آلودگی هوا» را قوز بالای قوز مشکلاتشان می‌دانند. پرخاش می‌کنند، خواب‌های آشفته می‌بینند و اضطراب و استرس را مستولی شده بر تمام زندگیشان می‌دانند. همچنان که آلودگی هوا منجر به بیماری‌های ریوی و ناراحتی‌های تنفسی شود، متخصصان علوم اعصاب پیشتر درباره تاثیر مخرب آلودگی هوا روی اعصاب و روان افراد هم هشدار داده‌ بودند. مساله‌ای که شهروندان خودشان بدون دریافت داده‌های علمی هم درباره آن به اتفاق نظر رسیده‌اند. این روزها با استمرار آلودگی هوا و وضعیت هشدار در اغلب کلان‌شهرهای کشور، به نظر می‌رسد که نگرانی‌ها درباره تاثیر آلودگی هوا بر روی سلامت روان هم افزایش پیدا کرده است.

پژوهش‌های علمی موید تاثیرات دراز مدت آلودگی هوا بر روی سلامت روان ساکنان کلان‌شهرهای آلوده‌اند. در پژوهشی که سعید کریمی، عضو هیات علمی پردیس فنی دانشگاه تهران ، دانشکده محیط‌زیست و احسان طالبی، دانشجوی کارشناسی ارشد بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست دانشگاه تهران با عنوان مروری بر تاثیر آلودگی هوا در بروز بیماری‌های روحی و روانی، در «پنجمین کنفرانس ملی نوآوری‌های اخیر در روانشناسی» منتشر شده است به آلودگی هوا به عنوان محرکی برای تشدید ناراحتی‌های روانی یاد کردند. در چکیده این مقاله آمده است که «نتایج نشان می‌دهند آلودگی هوا قادر است سیستم اعصاب مرکزی را از طرق مختلف تحت‌تاثیر قرار دهد. همچنین می‌تواند منجر به التهاب نورونی و تخریب شریان‌های خونی گردد. شواهد مدلی وجود دارد که افزایش غلظت‌های اتمسفری شماری از آلاینده‌های هوا در بروز اختلالات روحی روانی را موثر می‌دانند.» در بخش دیگری از این مقاله به تاثیر آلودگی هوا بر بیماری‌های روانی نظیر شیزوفرنی نیز اشاره شده است: «اختلالات رویداد شیزوفرنی در مناطق حومه شهرها به خوبی مورد بررسی قرار گرفته و اخیرا مشخص شده که آلودگی هوا در بروز این امر موثر است بوده است. تاکنون شواهد اندک است و مرور هم‌گرایی تنها قادر است. رابطه فلزات سنگین از جمله کادمیوم و سرب و راه‌های عصبی برای توسعه شیزوفرنی را نشان دهند.»
کاهش عملکرد شناختی در بزرگسالان از دیگر تاثیرات آلودگی هوا بر بزرگسالان است که در بخش دیگری از این مقاله به آن اشاره شده است. نویسندگان این مقاله باتوجه به داده‌هایی که استخراج کردند معتقدند که وجود ذرات معلق در هوا در درازمدت می‌تواند منجر به زوال عقل یا حتی جنون شود: «مطالعات مروری در خصوص جنون و زوال شناختی هم‌گرایی مثبت دوز پاسخی در خصوص ازون و منواکسید‌کربن و اکسیدهای نیتروژن و ذرات معلق ریز و زبر و جنون و زوال شناختی در سطح جمعیت را به اثبات رسانده‌اند. به‌طور مشابه مطالعه‌ای دیگر دریافته است که در معرض قرار گیری بلند مدت با کربن سیاه ناشی از ترافیک بار بزرگتر از کاهش عملکرد شناختی در بزرگسالان بوده است.»
خستگی‌های ناشی از آلودگی هوا
در پژوهش دیگری که با نام «تبیین نقش آلودگی هوا و مه دود فتوشیمیایی در بروز سرطان و تاثیر آن بر تغییرات هورمونی ملاتونین و بروز خستگی مزمن» در چهارمین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مهندسی کشاورزی، محیط‌زیست و منابع منتشر شده است، به تاثیر آلودگی هوا در ترشح ناصحیح هورمون ملاتونین اشاره شده است. در بخشی از این پژوهش که در سال جاری ارائه شده است، خستگی و افسردگی در طولانی مدت از مسبب آلودگی هوا یاد شدند: «در روزهای آلوده و مه گرفته به دلیل تاریکی هوا و به ویژه در پاییز و زمستان که طول روز کوتاه و طول شب بلند می‌شود، میزان ترشح هورمون ملاتونین در بدن افزایش پیدا می‌کند و در فرد ایجاد علائم خستگی، خواب آلودگی و در بلند مدت موجب ابتلا به افسردگی می‌شود. علاوه بر این، تمایل جذب هموگلوبین خون با مونواکسیدکربن و اثرات سو آن بر سلامتی به صورت اختلال در بینایی، تار دیدن، خستگی، سردرد و خواب‌آلودگی بروز می‌کند.»
سومدیریت، شهروندان را عصبانی‌تر می‌کند
امیرحسین جلالی، روانپزشک اما جنبه‌های آلودگی هوا و تاثیرش بر سلامت روانی را از چند زاویه بررسی می‌کند، او به روزنامه «پیام‌ما» می‌گوید که تاثیرات را باید به دو شکل کوتاه مدت و بلند مدت بررسی کرد: «آلودگی هوا می‌تواند شانس ابتلا به بعضی بیماری‌های روانی را در یک نسل بالا ببرد، به طور مثال مادران باردار در معرض آلاینده‌های خاص ممکن است روی جنین و تکامل عصبی او تاثیر منفی داشته باشند.» جلالی داده‌های مطالعات محیط‌زیست و روانپزشکی را در دراز مدت محدود تلقی می‌کند اما برای تاثیرات کوتاه مدت تحلیل دیگری دارد: «آلودگی هوا می‌تواند پرخاشگری و اضطراب و به‌طور کلی مشکلات خلقی ما را تحت تاثیر قرار دهد، اما این مساله چند وجهه دارد.» جلالی می‌گوید آلودگی هوا می‌تواند اکسیژن رسانی به مغز را کاهش دهد و از همین رو افراد ممکن است بیقرار، عصبی و کلافه و تحریک‌پذیر شوند. «اما در حال حاضر در کشور ما مساله آلودگی هوا با جنبه‌های جامعه شناختی و پارامترهای اجتماعی در جامعه ما کلید خورده است.»
مساله‌ای که این روانپزشک اعتقاد دارد که ممکن است مشکلات ثانویه ایجاد کند: «این روزها درباره آلودگی هوا می‌گویند، مازوت سوزانده می‌شود، شیوه مبارزه با آلودگی هوا تاکنون به نتیجه نرسیده و مثلا حمل‌و‌نقل شهری همچنان درست فعالیت نمی‌کند یا سال‌های قبل گفته می‌شد که تولید بنزین غیر‌استاندارد است. این خبرها این ادراک را به فرد می‌دهد که سومدیریت وجود دارد. مثل این‌که شما در خانواده احساس کنید که پدری بی‌مبالات و بدون تدبیر دارد که به فکر اعضای خانواده نیست.» جلالی می‌گوید: این مساله باعث می‌شود که عصبانیت و کلافگی شهروندان بیشتر از قبل شود وبا این‌که تاثیرات بیولوژیکی آلودگی هوا خودش را در قالب سرگیجه و نگرانی پیشتر نشان داده باشد.
دیروز یکی از آلوده‌ترین روزهای کلانشهرهای ایران بود. نقطه‌های قرمز روی نقشه پایش پرتعداد بودند، اثرات کوتاه مدت شاید روی رفتار عموم افراد جامعه تاثیرش را نشان داده باشد اما برای بلند‌مدت‌ها باید منتظر ماند، شاید سال‌ها. تا فهمید تنفس آلودگی چه تاثیر مخربی روی سلول‌های مغز گذاشته است، آلزایمر یا افسردگی یا بی‌خوابی، باید دید قرعه به نام کدام شهروند و چه بیماری می‌افتد.

به اشتراک بگذارید:





پیشنهاد سردبیر

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *