سایت خبری پیام ما آنلاین | تولید برق به بهای خشکسالی خودساخته

آیا افزایش برداشت آب سدها برای نیروگاه‌های برق‌آبی منجر به بحران در تابستان آینده می‌شود؟

تولید برق به بهای خشکسالی خودساخته

سخنگوی صنعت برق در گفت‌وگو با «پیام ما»‌: افزایش چشمگیر میزان مصرف گاز موجب شد، به اجبار از نیروگاه‌های برق‌آبی بیشتر استفاده کنیم





۲۲ دی ۱۳۹۹، ۱۰:۴۰

| |پیام ما | روزهای ابتدایی دی‌ماه بود که جلال‌الدین حجتی معاون بهره‌برداری شرکت آب و نیرو از افزایش 10 درصدی تولید برق نیروگاه‌های برق‌آبی خبر داد و اعلام کرد سدها در فصل زمستان آمادگی کامل برای تولید انرژی را خواهند داشت. اما کارشناسان سازمان هواشناسی از زمستانی کم‌بارش خبر می‌دهند. اگر بنا بر توجه به هشدارهای هواشناسی باشد، تولید برق از ذخایر سدها و برداشت آب آن‌ها در چنین شرایطی چندان معقول به نظر نمی‌رسد، با این حال گویا دستوراتی مبنی بر افزایش فشار بر نیروگاه‌های برق‌آبی صادر شده است و این امر نگرانی‌ها را برای تابستان پیش رو تشدید می‌کند.

گزارش‌های منتشر شده توسط وزارت نیرو از وضعیت بارندگی کشور از اول مهر تا 21 دی‌ماه سال آبی 1400-1399 نشان می‌دهد مجموع بارش‌ها در این بازه زمانی بالغ بر 82 میلی‌متر بوده که نسبت به میانگین دوره‌های مشابه درازمدت 4 درصد و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته 27 درصد کاهش داشته است. احد وظیفه رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی معتقد است: «با توجه به مدل‌های اقلیمی احتمال کم‌بارشی بیشتر از احتمال نرمال یا بیش از نرمال بودن است. احتمال کم‌بارشی ۶۰ درصد و احتمال این که ترسالی داشته باشیم ۲۰-۱۰ درصد است»این اخبار و پیش‌بینی‌ها در حالی مطرح است که در سوی دیگر اتفاقاتی در حال وقوع است که نشان می‌دهد گویا بخش‌های دیگر وزارت نیرو توجه چندانی به این پیش‌بینی‌ها ندارند و چشم‌انداز یک ساله‌ای برای فعالیت خود در نظر نگرفته‌اند. به طور مثال علی‌رغم اخبار مربوط به کاهش بارندگی‌ها که بالطبع ضرورت توجه به ذخایر سدها را بیشتر یادآوری می‌کند، وزیر نیرو نیمه دی‌ماه جاری اعلام کرده است: «استفاده از نیروگاه‌های برق‌آبی را افزایش داده و برای جبران و کمک به نیروگاه‌های حرارتی وارد مدار کرده‌ایم.» رضا اردکانیان می‌گوید: «ما براساس قراردادها، صادرات برق داریم. همه مقدار گازی که ما در نیروگاه‌ها استفاده می‌کنیم تا برق تولید کنیم و این برق صادر شود، کمتر از یک درصد تولید گاز کشور است. اگر قراردادهای خود را متوقف کنیم، از یک درآمد ارزی محروم می‌شویم که صنعت برق ما در این شرایط تحریمی به آن بسیار احتیاج دارد» نیروگاه‌های برق‌آبی به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع تامین برق در سال‌های اخیر مورد توجه مسئولان قرار گرفته‌اند. بالغ بر 90 درصد برق مصرفی کشور توسط نیروگاه‌های حرارتی تولید می‌شود و سهم نیروگاه‌های برق‌آبی از تولید برق تنها 15 درصد است. در سال جاری به گفته مدیرکل مرکز مدیریت نیروگاه‌های برق‌آبی شرکت مدیریت منابع آب ایران نیروگاه‌های برق‌آبی با ثبت رکورد بالغ بر ۳۰ میلیارد کیلووات ساعت تولید برق سهمی ۳۸ درصدی در تولید برق غیر‌فسیلی در کشور داشتند. در روزهای اخیر اخبار جسته‌و‌گریخته‌ای که به گوش میرسد حاکی از بروز مشکلاتی در تامین برق دارد. اما مسئولان در مورد دلیل مواجه شدن کشور با کمبود برق توضیحی نمی‌دهند. یک روز موضوع ماینرهای غیرمجاز مطرح می‌شود و یک روز مصرف برق خانگی. اما در روزهای اخیر سدهای نیروگاهی خوزستان شروع به برداشت آب از سدها با هدف تولید برق کرده‌اند. اقدامی که در دهه هشتاد تجربه‌ای سخت را برای کشاورزان و مردم خوزستان رقم زد. برای این اقدام خارج از برنامه‌ریزی هنوز هیچ توضیحی ارائه نشده است. مرور یک تجربه
تخلیه مخازن سدها برای تولید برق در فصل زمستان نخستین بار نیست که اتفاق می‌افتد. در سال 1386 سرمای شدید کشور را با مشکل تامین گاز مواجه کرد. نیروگاه‌های حرارتی توان تولید برق مورد‌نیاز در سرمای بی‌سابقه آن سال را نداشتند. از طرفی گاز مورد‌نیاز برای گرمایش به شهرهای شمالی کشور نرسید. تصمیمی که برای رفع این مشکل اتخاذ شد اما زمینه‌ساز بروز مشکلی بزرگتر برای خوزستان شد. پرویز فتاح وزیر وقت نیرو، دستور داد تا از ذخیره مخازن نیروگاه‌های برق‌آبی برای تولید برق و انتقال آن به شهرهای شمالی استفاده شود و برق جایگزین گاز برای مصارف گرمایشی شود. علی‌رغم مخالفت مدیران استان، با دستور مستقیم وزیر نیرو، آب از نیروگاه‌ها عبور داده و برق مورد‌نیاز تولید شد.
مخازن سدهای خوزستان در زمستان تخلیه شدند. در حالی که بر اساس برنامه‌ریزی‌های سالانه مخازن سدها در زمستان برای تولید حداقلی برق و کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در تابستان بیشتر برای تولید برق و کمتر با هدف کشاورزی از این ذخایر بهره‌برداری می‌شود. در پی خالی شدن ذخایر سدها طی یک اقدام و تصمیم غیراصولی و لحظه‌ای، یکی از سخت‌ترین خشکسالی‌ها اتفاق افتاد. سال 87 خوزستانی‌ها تابستان سختی را پشت سر گذاشتند. کارون به کمترین میزان دبی ممکن رسید. موضوع کم آبی کارون تا حدی بحرانی شد که موضوع انتقال آب کرخه به کارون مطرح شد. سال‌های بعد خشکسالی‌های پی در پی فشار مضاعفی به کشاورزان وارد کرد. خالی بودن مخازن سد در سال ابتدای خشکسالی مزید بر علت شد تا کشاورزان و مردم شهرهای مختلف استان با بحران جدی روبه‌رو شوند.
کمبود برق داریم یا نیاز به تولید بیشتر؟
حال باز هم دستوری دیگر، بدون نگاه به برنامه‌ریزی‌های قبلی صادر شده است. در همین زمینه یک کارشناس با تجربه صنعت آب که نخواست نامش فاش شود، به «پیام‌ما» گفت: «خالی کردن مخازن آب در این فصل سال برای تولید برق بدون برنامه‌ریزی قبلی و با توجه به پیش‌بینی‌های بدبینانه در حوزه بارش‌ها اقدام اصولی و معقولی به نظر نمی‌رسد. وقتی منابع آب از پشت مخازن سد تخلیه شود در حالی که سالی خشک پیش رو است، در عمل نوعی خشکسالی مصنوعی و مضاعف به یک منطقه تحمیل می‌شود»بارش‌های آذرماه امیدواری‌هایی برای کشور ایجاد کرد، اما با توجه به اینکه شهرهای کشور دی‌ماه خشکی را پشت سر گذاشته‌اند و در عین حال به گفته مدیران استانی مخازن سدها نسبت به دوره‌های آماری مشابه، تراز بسیار پایینی دارند، اعمال فشار به سدهای نیروگاهی و مصروف کردن ذخایر آنها برای تامین برق می‌تواند باعث تکرار تجربه سال 86 شود. بررسی‌های «پیام ما» نشان می‌دهد که به زودی سد کارون 4 از مدار تولید برق خارج خواهد شد و با توجه به شرایطی که سدهای خوزستان دارند، این احتمال وجود دارد که سدهای دیگر نیز به همین شکل از مدار تولید برق خارج شوند. به گفته یک کارشناس صنعت آب، این مسئله می‌تواند در صورت بروز بارش‌های سهمگین، کنترل سیلاب در آخرین مخزن (سد گتوند) را با مشکل روبرو کند. مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق در گفت‌وگو با «پیام ما» با اشاره به اینکه ما کمبود ظرفیت نیروگاهی در تولید برق نداریم، مشکل اصلی افزایش مصرف گاز در کشور است، می‌گوید: «با توجه به افزایش چشمگیر میزان مصرف گاز در کشور ما به اجبار از نیروگاه‌های برق‌آبی بیشتر استفاده کردیم. اما ملاحظاتی درخصوص حفظ ذخایر برای تابستان سال آینده هم داریم»
رجبی مشهدی در مورد خارج شدن سد کارون 4 از مدار می‌گوید: «از هر منبعی بی حد و حصر استفاده شود به پایان می‌رسد، اما ما ملاحظاتی در این زمینه داریم که ذخیره آب به قدر کفایت برای تابستان حفظ شود. قطعا اگر ظرفیت مخازن از استانداردهایی که پیش‌بینی کرده‌ایم کمتر شود، برنامه‌های دیگری خواهیم داشت.» در همین حال مقام‌های رسمی در مورد دلیل اصلی کمبود برق در کشور اظهار نظری نمی‌کنند و دائم توپ را به زمین مصرف‌کنندگان خانگی می‌اندازند و معتقدند اگر مردم صرفه‌جویی کنند مشکل کمبود برق در کشور مرتفع می‌شود. آیا تلاش‌ها برای تامین برق به هر قیمتی، به موضوع صادرات برق مربوط است یا ماینینگ مجاز اما بالاتر از ظرفیت کشور؟ تمام سدهای نیروگاهی خوزستان در حال حاضر بدون توجه به برنامه‌ریزی سالانه خود، در حال تولید برق هستند، این در حالی است که شرایط جوی کشور وضعیت غیرمترقبه‌ای ندارد و سرمای بی‌سابقه‌ای در جریان نیست که بحرانی در زمینه مصرف انرژی ایجاد کند یا موجب کاهش شدید برق شود. حال این سوال مطرح است که کشور با کمبود برق مواجه است یا به دلایلی نامشخص نیاز به تولید برق بیشتر دارد؟

 

به اشتراک بگذارید:





نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *