گزارش عملکرد کشورهای جهان در حوزه محیط‌ زیست منتشر شد

بدهای محیط زیست؛ ایران، عربستان،آمریکا

سوئد در این گزارش بهترین وضعیت را داشته است.

یاسمن طاهریان | نتایج گزارش جهانی عملکرد محیط‌زیست یا CCPI در سال ۲۰۲۰ که به وسیله موسسه مردم نهاد و محیط زیستی آلمانی گرین‌واچ با همکاری موسسه نیوکلایمت انجام می‌شود، نشان می‌دهد که هنوز هیچ‌کدام از ۶۱ کشور مورد بررسی نتوانسته‌اند عملکرد «خیلی خوبی» در تمام رده‌بندی‌های این شاخص به دست آورند و به اهداف توافق‌نامه پاریس نزدیک شده باشند. این شاخص‌ها عبارتند از انتشار گازهای گلخانه‌ای، انرژی‌های تجدیدپذیر، مصرف سرانه انرژی و سیاست‌های اقلیمی به این ترتیب بار دیگر سه مقام اول این رتبه‌بندی خالی مانده است.

این گزارش نشان می‌دهد انتشار گازهای گلخانه‌ای در بیش از نیمی از کشورهای مورد بررسی، کاهش پیدا کرده است. هفت کشور عضو اتحادیه اروپا به‌طور جداگانه در حوزه محیط‌زیست عملکرد خوبی داشته‌اند. اتحادیه اروپا نسبت به سال گذشته ۶ پله صعود کرده و به رتبه شانزدهم در جدول رسیده است. اما پنج کشور دیگر عضو این اتحادیه عملکرد ضعیفی در زمینه حفظ محیط‌زیست داشته‌اند. در میان کشورهای اتحادیه اروپا، بدترین عملکرد متعلق به مجارستان و اسلونی است.

در میان کشورهای گروه ۲۰ نیز، تنها اتحادیه اروپا به همراه انگلستان و هند در بالای جدول قرار گرفته‌اند و شش کشور دیگر گروه ۲۰ عملکرد بسیار ضعیفی داشته‌اند.

پرتغال و نیوزیلند در میان کشورهایی هستند که نسبت به سال‌های گذشته پیشرفت داشته‌اند و سوئد در صدر جدول قرار گرفته است. میزان مصرف سرانه بالای انرژی در این کشور مانع از آن شد تا بتواند رتبه بالاتری کسب کند.

دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا با وعده خروج آمریکا از توافق‌نامه پاریس در سال ۲۰۱۶ روی کار آمد، سال گذشته روند خروج از آن را آغاز و بیش از یک ماه پیش به طور رسمی از آن خارج شد. این دومین بار است که آمریکا در قعر جدول عملکرد کلی محافظت از محیط‌زیست قرار گرفته؛ یک ردیف پایین‌تر از عربستان سعودی. ایران نیز یک ردیف بالاتر از عربستان سعودی قرار دارد. نتایج این گزارش نشان می‌دهد که آمریکا، عربستان و ایران بدترین عملکرد را داشته‌اند.

آلمان از کشورهایی است که با چهار پله صعود در رتبه ۱۹ قرار گرفته است. کسب رتبه «خوب» در رده‌بندی سیاست‌های کلی محیط‌زیست باعث شد تا آلمان در میان کشورهایی قرار گیرد که عملکرد متوسطی در زمینه محافظت از محیط‌زیست دارند. مراکش، شیلی و هند، سه کشور در حال توسعه در میان کشورهای با عملکرد «خوب» و بالاتر از آلمان قرار دارند. مراکش یکی از کشورهای آفریقایی است که در زمینه محافظت از محیط‌زیست پیشرفت‌های بسیاری داشته و گزارش‌ها نشان می‌دهد که این کشور برنامه دارد تا سال ۲۰۳۰ میزان استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر برای تامین انرژی مورد نیازش را به ۵۰درصد برساند.

کاهش آلاینده‌ها

نویسندگان این گزارش معتقدند که شیوع ویروس کرونا در جهان باعث شد تا در نیمه اول سال ۲۰۲۰ تولید گازهای گلخانه‌ای در جهان به میزان ۸.۸ درصد کاهش شدیدی پیدا کند که رکورد جدیدی محسوب می‌شود. بررسی‌ها از ماه می ۲۰۲۰ کاهش ۴تا۷درصدی را برای کل سال پیش‌بینی می‌کنند. در این گزارش آمده شیوع همه‌گیری کرونا ممکن است در کاهش میزان آلاینده‌ها نقشی داشته باشد اما اگر تغییرات اساسی صورت نگیرند، کاهش میزان آلاینده‌ها نیز موقتی خواهد بود. سال‌ها باید این روند کاهشی با نرخی مشابه امسال ادامه پیدا کند تا بتوان گرم شدن دمای کره زمین به ۱.۵درجه سانتی‌گراد محدود کرد.

هشت کشور عضو گروه ۲۰ در زمینه انتشار آلاینده‌ها عملکرد ضعیفی داشته‌اند. عربستان یکی از اعضای گروه ۲۰ با ضعیف‌ترین عملکرد است که نسبت به سال گذشته در زمینه تولید آلاینده یک پله در جدول صعود کرده است. ایران نیز در رتبه ۵۸ قرار دارد. اما از سوی دیگر پنج کشور عضو اتحادیه اروپا به غیر از انگلستان در بالای جدول قرار گرفته‌اند. قبرس، ایرلند و استونی ضعیف‌ترین عملکرد را داشته‌اند. در این گزارش اشاره می‌شود که بهبود اقتصادی پس از بحران کنونی اگر طراحی درستی داشته باشد می‌تواند سرعت کاهش آلاینده‌ها را سریع‌تر کند.

گسترش انرژی‌های تجدیدپذیر

بر اساس این گزارش، از آنجایی که بخش انرژی تاثیر بزرگی در میزان آلاینده‌های دی‌اکسید کربن هر کشوری دارد، نتایج بررسی کشورها در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر نشان می‌دهد که دنیا پتانسیل بسیاری برای کاهش میزان آلاینده‌ها دارد و باید سرعت به‌کارگیری از این انرژی‌ها را بالا ببرد. انرژی باد و خورشید از ارزان‌ترین منابع نسل جدید تولید برق در سال ۲۰۲۰ در بیشتر کشورهای جهان به شمار می‌روند.

ترکیه و اندونزی به همراه برزیل و انگلستان تنها کشورهای گروه ۲۰ هستند که عملکرد خوبی در بخش انرژی‌ تجدیدپذیر داشته‌اند. در میان ۱۸ کشوری که در رده‌های بالای جدول شاخص انرژی تجدیدپذیر قرار دارند، ۱۱ کشور عضو اتحادیه اروپا هستند. تنها سوئد عملکرد خوبی برای رسیدن به اهداف خود در سال ۲۰۳۰ دارد و تنها کشور عضو اتحادیه اروپاست که منابع متعددی از انرژی تجدیدپذیر دارد.

غفلت در مصرف انرژی

نویسندگان این گزارش می‌گویند که  افزایش مصرف انرژی اولیه در سال ۲۰۱۹ هشداری است برای درک اهمیت مفهوم بهره‌وری انرژی. آخرین گزارش سازمان بین‌المللی انرژی نشان‌دهنده کاهش سرعت روند توسعه بهره‌وری انرژی در تمام کشورهای جهان است. در حالی که سرمایه‌گذاری در بهره‌وری انرژی در سال ۲۰۱۹ روند ثابتی داشته، انتظار می‌رود همه‌گیری ویروس کرونا منجر به رکود اقتصادی جهانی شود که شامل کاهش ۱۰درصدی بودجه بخش‌های مرتبط با بهره‌وری انرژی می‌شود.

تنها مکزیک، برزیل، اندونزی، هند و آلمان از کشورهای گروه ۲۰ هستند که در این بخش عملکرد خوبی داشته‌اند. اتحادیه اروپا نیز همانند سال گذشته در میانه جدول جای گرفته است.

شاخص عملکرد محیط‌زیست که از سال ۲۰۰۵ سالانه منتشر می‌شود، ابزار ارزیابی مستقلی برای ردیابی عملکرد ۵۷ کشور و اتحادیه اروپا در محافظت از محیط‌زیست است که به همراه هم ۹۰درصد گازهای گلخانه‌ای در جهان را تولید می‌کنند. هدف دو موسسه آلمانی «جرمن واچ» و «نیوکلایمت» از انتشار این دسته از گزارش‌های سالانه ترویج شفافیت در سیاست‌های جهانی اقلیمی، مقایسه اقدامات صورت گرفته در محافظت از محیط‌زیست و همچنین مقایسه عملکرد و پیشرفت کشورها به طور مستقل است.

جن بروک، یکی از نویسندگان این گزارش بر این نظر است که اتحادیه اروپا در زمینه محافظت از محیط‌زیست می‌تواند الگو باشد. به گفته بروک اتحادیه اروپا اهداف محیط‌‌زیستی خود در سال ۲۰۳۰  را طوری مشخص کرده که با ۱.۵ درجه افزایش دما هم‌راستا است.

استفان سینگر، مشاور ارشد موسسه Climate Action Network  می‌گوید که بزرگترین صادرکنندگان و تولیدکنندگان سوخت‌های فسیلی کمتر از ۱۰درصد جمعیت جهان را در بر دارند اما آمریکا، روسیه، عربستان‌سعودی و استرالیا در قعر جدول قرار دارند چون از بزرگترین تولیدکنندگان گاز کربن هستند و بیشترین مصرف‌کنندگان انرژی را دارند. او می‌گوید هیچ‌کدام از این کشورها سیاست فدرالی برای حفاظت از محیط‌زیست ندارند تا بتوانند میزان آلاینده‌ها را کاهش دهند.