نماینده شاهرود فعالیت معدن بوکسیت تاش را برای مردم آزاردهنده دانست

معدن بوکسیت نباید در تاش به راه می‌افتاد

نماینده شاهرود و میامی در مجلس: استحصال بوکسیت شاهوار بر آب شاهرود اثر منفی می‌گذارد.

|پیام ما| نزدیک به یک دهه است که فعالیت معدن بوکسیت شاهوار ادامه دارد و مخالفت با ان هم در این مدت خاموش نشده است. فعالان محیط زیست از ابتدا به نبود پیوست و استعلام محیط زیست این معدن تاکید داشته‌اند و حضور اهالی شاهوار هم این سال‌ها در اعتراضات مشهود بوده است؛ در نامه‌ها و تجمع‌هایشان. نماینده پیشین مردم شاهرود و میامی در مجلس در تلاش بود تا فعالیت این معدن را به کلی تعطیل کند و دیروز هم نماینده کنونی در جلسه‌ای که موضوع آن به اشتغالزایی اختصاص داشت، حرف را به آلایندگی معدن بوکسیت کشاند و گفت می‌شد که استحصال بوکسیت در شاهوار اتفاق نیفتد و این خسارت محیط زیستی به این منطقه وارد نشود. آسیب به محیط زیست در بلندی‌های شاهوار در حالی ادامه دارد که مردم شرق نشین استان سمنان، شاهوار را شاهرگ حیاتی شاهرود، بسطام، مجن، تاش و سایر مناطق شهرستان شاهرود می نامند. با گذشت بیش از یک سال و نیم از اعلام تعطیلی موقت معدن بوکسیت تاش در دامنه کوه شاهوار صحبت از ادامه فعالیت این معدن در بین مردم و دوستداران محیط زیست این شهرستان همچنان نگران کننده است.

ظهر دیروز علی‌اصغر خانی، نماینده شاهرود و میامی در مجلس در نشستی که با موضوع اشتغال‌زایی شهرستان‌های شاهرود و میامی در سمنان برگزار شد، با اشاره به اثر منفی استحصال بوکسیت شاهوار بر آب شاهرود، گفت: «برداشت بوکسیت از نقاط دیگر می‌توانست بدون آسیب محیط‌زیستی، انجام شود.» اینطور که مهر گزارش داده در این جلسه او گفته است: «معدن بوکسیت شاهوار بهترین مواد اولیه را تأمین می‌کند و این امر مشکلاتی را برای شاهوار فراهم کرده و مردم نیز از این بابت اذیت می‌شوند و چندین سال این کار انجام می‌شود. ما در جاهای دیگری هم بوکسیت داریم و لذا بوکسیت را از شاهوار استحصال نمی‌کردیم امروز همان نوع بوکسیت که از شاهوار برداشت می‌شود بدون اینکه آسیب محیط زیستی بزند و بدون اینکه اثر منفی روی آب شرب مردم بگذارد و مردم را اذیت کند، می‌توانستیم از جای دیگر شاهرود و میامی تهیه کنیم که مشکل آلودگی هم نداشت.»

نماینده شاهرود و میامی در مجلس همچنین به آمار بالای بیکاری در شاهوار و میامی اشاره کرده است: «وقتی بوکسیت از کویر و ارتفاعات دوردست شهرستان شاهرود برداشت شود و کارخانه‌ای نیز در آنجا احداث شود مشکلی نیست، اما امروز هم معدن ما می‌رود، هم هزینه زیست محیطی می‌دهیم هم اشتغال‌زایی آن در جاجرم انجام می‌شود و هم مردم ما اذیت می‌شوند.»

پیش از این اردیبهشت ماه امسال حسن حسینی شاهرودی، نماینده شاهرود و میامی در مجلس دهم گفته بود که پیگیر تعطیلی کامل معدن بوکسیت است چرا که این معدن نه تنها عوایدی برای شاهرود ندارد بلکه محیط زیست و منابع ما را نیز تخریب کرده است. او به مهر گفته بود که شاهوار به مردم تعلق دارد، نه یک کارخانه یا معدن خاص: «مدت‌هاست پیگیری درباره تعطیلی کامل معدن بوکسیت تاش را در دستورکار داشته‌ایم و تا روزی که نماینده شاهرود و میامی در مجلس باشم هم این پیگیری‌ها ادامه خواهد یافت. بنا به اعلام کارشناسان برداشت بی‌رویه منابع قله شاهوار توسط شرکت آلومینا خسارات جبران‌ناپذیری بر منابع آبی و پایدار شاهوار شاهرود و محیط‌زیست و حیات‌وحش منطقه وارد شده و خواهد داشت و لذا می‌بایست علی‌رغم پیگیری‌هایی که از سوی مسئولان شهرستان و استان صورت گرفته، رسانه‌ها مطالبه به‌حق مردم را مستمرا گوشزد و پیگیری کنند.» به گفته حسینی شاهرودی به دنبال بی‌تفاوتی وزارت صنعت، معدن و تجارت در تخلفات شرکت آلومینای جاجرم و بی‌نتیجه ماندن مکاتبات در حوزه تخلفات این معدن، اعتراض مردم منطقه طی طوماری به انضمام پرونده‌ای بالغ بر ۱۶۰ صفحه مستندات تخلف شرکت آلومینای ایران برای سران قوا فرستاده شد و در ادامه سازمان بازرسی به موضوع وارد شده و با انجام بازرسی‌های میدانی و مطالعاتی در حال بررسی تخلفات شرکت و اتخاذ تصمیم در این خصوص است. معدن بوکسیت تاش که در این سال‌ها مشغول به فعالیت معدنی، پاک‌تراشی و استخراج سنگ و به جای گذاشتن باطله‌ها از آن بوده، سال پیش با فشار مسئولان وقت و گروه‌های مردمی و تشکل‌های زیست‌محیطی و ورزشی موقتاً تعطیل شد و دوباره فعالیتش را از سر گرفت.

موضوع معدن بوکسیت آلومینای تاش در کوه شاهوار در ماه‌های گذشته بار دیگر به طور گسترده مطرح شده است. این معدن که فعالیت رسمی خود را از سال ۹۰ آغاز کرده، به اعتقاد برخی کارشناسان با تخریب محیط‌زیست باعث ایجاد مخاطرات بسیاری نه صرفاً برای مردم محلی تاش بلکه برای کل شاهرود شده است. البته اداره صنعت، معدن و تجارت استان در این مدت نظر دیگری داشته و معتقد است تا جای ممکن، قواعد زیست‌محیطی رعایت شده و البته که نمی‌شود بخاطر این مسائل تمام فعالیت‌های معدنی را متوقف کرد.

اسناد تخریب

اعتراض به نداشتن پیوست و استعلام محیط زیستی البته در حالی بوده که مسئولان معدن ادعا کرده‌اند که این معدن به دلیل قرار نداشتن در نواحی چهارگانه محیط‌زیستی شامل منطقه حفاظت شده، شکار ممنوع و… نیاز به استعلام از محیط زیست نداشته است در نتیجه معدن بوکسیت تاش اصلاً مجوزی از محیط زیست ندارد. شهریورماه خبرگزاری «مهر» با انتشار اسنادی نوشت: «پس از چند سال اسنادی به دست آمده که ثابت می‌کند ادعای این معدن بی پایه و اساس است. نخست اینکه دستورالعملی که به معادن می‌گوید به موجب ماده ۲۴ قانون نیاز به استعلام از محیط زیست در مکان‌هایی که خارج از نواحی چهارگانه محیط زیست هستند، وجود ندارد متعلق به سال ۹۲ است یعنی تقریباً روزهای آخر ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد اما اسنادی وجود دارد که ثابت می‌کند این معدن در سال ۸۹ پروانه اکتشاف گرفته و قبل از سال ۹۲ فعالیت داشته تا جایی که حتی در سال ۹۰ منابع طبیعی از آن شکایت هم می‌کند.»

در ادامه این گزارش با اشاره به نامه شماره ۹۵۳-۷-۹۸ مورخ یازدهم تیرماه ۹۸ از اداره کل منابع طبیعی استان سمنان به دادگاه عمومی بخش بسطام آمده است: «معدن بوکسیت تاش بدون اخذ مجوزهای لازم و قانونی اقدام به تخریب و تصرف عدوانی ۱۶۵ هزار و ۲۲۰ متر مربع اراضی ملی در پلاک ۱۱ اصلی از بخش ۱۰ ثبت شهرستان شاهرود موسم به تاشین، کرده است. برای ایجاد مسیر دسترسی به معدن این شرکت اقدام به احداث مسیری هفت هزار و ۲۹۰ متری و در عرض ۱۲ متر کرده است که با بررسی‌های انجام شده مشخص شد مسیر احداث شده نسبت به صورت وضعیت تنظیمی از سوی این اداره کل (اشاره به نامه‌ای که در سال ۹۰ شرکت متعهد می‌شود که الزامات منابع طبیعی و 

محیط زیست از جمله جاده سازی، قطع درختان ممنوعه‌ای مانند اورس و … را انجام ندهد که البته این کارها را نیز انجام می‌دهد و در ادامه به آن می‌پردازیم، دارد) کاملاً متفاوت و جابجا شده است.»

در این نامه توضیح داده شده که در اثر عمل خلاف این شرکت ۲۴۷ هزار و ۸۳۰ اصله بوته گون، سه هزار و ۳۰۵ بوته گون ۸۲۶ بوته زرشک و ۴۱۳ اصله درخت ممنوع قطع اورس نابود شده‌اند همچنین خاکبرداری به میزان ۲۲۵ هزار و ۳۰۰ متر مکعب سبب بروز خسارت‌های بسیاری به منابع ملی به میزان ۵۱ میلیارد و ۳۲۱ میلیون و ۱۱۰ هزار ریال شده است.

در کنار این اسناد گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس درباره شاهوار، نشان می‌دهد که نه تنها معدن بوکسیت تاش اقدامی برای دریافت استعلام و مجوزهای لازم محیط زیستی بنداشته بلکه بدون التزام به تعهدات سابق، تخریب‌هایی را نیز در شاهوار انجام داده است از سوی دیگر سخن دوست داران محیط زیست این است که وقتی شرکتی ۹ سال به محیط‌زیست بی توجه بوده و هیچ برنامه مدون و مورد تأییدی برای محیط زیست نداشته چطور می‌تواند صلاحیت ادامه کار را داشته باشد.

در میانه تابستان بود که زمزمه‌های آغاز دوباره کار معدن بوکسیت تاش در شاهرود نگرانی‌های مردم را به دنبال داشت تا جایی که مردم این شهرستان در دو گردهمایی با حضور در مقابل دفتر امام جمعه شاهرود و بسطام خواستار توقف کامل فعالیت‌های معدن بوکسیت تاش شدند چرا که اراده از سوی این معدن برای کاهش مخاطرات زیست محیطی وجود ندارد. درحالی که این معدن باید به صورت تونلی بوکسیت را استخراج می‌کرد، برای تسهیل در کار و هزینه کمتر راحت‌ترین روش را انتخاب و هفت سال تمام بوکسیت را با انفجار از شاهوار منتقل کرد.

به گفته مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در کوه شاهوار معادل سد کرج آب نهفته است و این در حالی است که شاهرود تنها شهرستان با تنش آبی بالا در سال ۹۸ در سطح استان سمنان شناخته شد و سالانه میلیاردها تومان اعتبار از بیت‌المال صرف پروژه‌های آبی در این استان خشک می‌شود. عقلانیت اما به ما می‌گوید که می‌توانیم منابع موجودمان را حفظ و سپس به دنبال دیگر منابع آبی باشیم. نخستین شکایت از معدن بوکسیت تاش در سال ۹۰ و در دادگاه بخش بسطام انجام شد و اسناد نشان می‌دهد که معدن قبل از سال ۹۲ فعالیت داشته و باید استعلام‌ها و مجوزهای محیط زیستی را اخذ می‌کرده است.